İngiliz hükümeti, ülkenin Avrupa Birliği'nden ayrılması (Brexit) sonrası, İngiltere'deki AB vatandaşlarının da diğer bütün yabancı çalışanlarla aynı kurallara tabi olması prensibini oy birliğiyle kabul etti. Ancak İngiltere ile AB arasında süren Brexit müzakerelerinde ilerleme sağlanması halinde bu politika yumuşatılabilir.

Hükümet son kararı bağımsız Göçmenlik Danışma Komitesi'nin tavsiyeleri doğrultusunda aldı.

BBC'ye konuşan bir yetkili, hükümetin göçmenlerle ilgili kurallarının, göçmenlerin hangi ülkeden olup olmadığına göre değil, mesleki eğitim ve becerilerine göre düzenlendiğini söyledi.

Fakat, "vasıfsız işçi" kategorisindeki AB göçmenlerinin ülkeye girişinin engellenmesinin bazı sektörleri etkileyebileceğinden endişelenenler de var.

BBC Siyaset Editörü Laura Kuenssberg, "Serbest dolaşıma son vermek bu anlamda Başbakan Theresa May açısından geri dönülemeyecek bir vaat haline geldi" diyor.

Yumuşatılabilir mi?

Fakat yine de kabinenin bu kararının ilerde AB vatandaşlarına uygulanacak göçmen kuralları konusunda çok kesin bir çizgi sayılamayacağını, uygulamanın yapılacak Brexit anlaşması çerçevesinde yapılacak anlaşmalarla yumuşatılabileceğini düşünenler de var.

Ana muhalefet İşçi Partisi'nin Brexit sözcüsü Sir Keir Starmer ise "Ayrımcılık olmaması için adil bir sistem oluşturmak gerekiyor" dedi.

BBC'ye konuşan Sir Keir Starmer, "Eğer Avrupa Birliği ile yakın ekonomik ilişkiler istiyorsak, AB vatandaşlarıyla ilgili kuralları da tartışmaya açma ihtiyacı olabileceğini" söyleyerek bu konuda kapıyı açık bıraktı.

Halen Avrupa Ekonomik Alanı'ndaki tüm ülkelerden göçmenler vizesiz ve mesleki becerileri dikkate alınmaksızın AB içinde seyahat ve çalışma özgürlüğüne sahip. Söz konusu bölge AB üyelerinin yanı sıra Norveç, İzlanda, Lihtenştayn ve İsviçre'yi de kapsıyor.

AB vatandaşı olmayanlara hangi kurallar uygulanıyor?

Şu anda geçerli olan kurallara göre, Avrupa Ekonomik Alanı dışındaki bir ülkeden İngiltere'ye göçmek isteyen bir kişinin bir dizi vize başvurusunda bulunması gerekiyor.

Bu kişilerin başvurabileceği vizelerden Tier 1 (T1) diye anılan Birinci Düzey vize, yatırımcılar ve sıra dışı yetenek sahibi kişileri içerirken, Tier 5 (T5) yani Beşinci Düzey vize ise kısa dönem gönüllü işler ya da eğitim programları için gelenleri kapsıyor.

En çok kullanılanlar ise vasıflı işçileri kapsayan T2 ile öğrenciler için düzenlenen T4 vizeleri.

Vasıfsız işçilere mahsus T3 vizeleri ise şu an dondurulmuş bulunuyor.

Bu vizelerden bazıları göçmenlere eşlerini ve çocuklarını da beraberlerinde getirme hakkı veriyor.

Vizeler genel olarak, son yıllarda giderek sıkılaştırılan bir puanlama sistemine göre karara bağlanıyor.

Bugünkü kabine toplantısı sırasında tekrar referandum yapılmasını talep eden Brexit karşıtları Başbakanlık önünde gösterilerini sürdürüyorlardı

Mesela tecrübeli ve vasıflı işçi vizesi olan T2'yi alabilmek için bu kişilerin yılda en az 30 bin sterlin kazanacakları işlerde çalışmaları ön koşulu var. Gelirin yüksekliği ya da çalıştıkları sektörde vasıflı işçi sıkıntısı olması hep puan artırıcı faktörler sayılıyor.

Vizelerin çoğunda İngilizce bilmek, sponsor bulmuş olmak ve belli bir süre boyunca sosyal yardım başvurusu yapmayacağını taahhüt etmek gibi ek koşullar da oluyor.

Türkiye'den İngiltere'ye gelenler ise bu ihtimallere ek olarak Ankara Anlaşması hükümlerine göre vize başvurusunda bulunabiliyor. Bu vizenin hükümlerinde de yakında değişiklikler yapılmıştı.

• 5 soruda süresiz oturum izni süreci değiştirilen Ankara Anlaşması
• Ankara Anlaşması ile İngiltere'ye gelenler anlatıyor: 'Gitmek lazım diye ara ara konuşuyorduk'

Brexit ne zaman?

İngiltere, 29 Mart 2019'da AB'den ayrılacak. Fakat 31 Aralık 2020'ye kadar bir "geçiş dönemi" olması konusunda taraflar arasında anlaşma sağlanmıştı.

Bu geçiş döneminde İngiltere'ye gelen AB vatandaşları şu anda sahip oldukları hak ve güvencelere sahip olmayı sürdürecekler. Aynı şey AB ülkelerine giden, oralarda yaşayan ve çalışan İngiltere vatandaşları için de geçerli olacak.

Ancak AB ile İngiltere arasında süren müzakerelerde anlaşma sağlanamazsa herhangi bir geçiş dönemi olmayacak. Bu durumda yeni göçmen kurallarına geçilmesi gerekiyor. Ama böyle bir geçiş için de sistem hazır olmadığından aşamalı bir geçiş olması muhtemel.

İngiltere Başbakanı Theresa May bir süredir, Brexit'ten sonra Avrupa'dan göçmen akışının serbest olmayacağını söylüyordu.