İNGİLİZLER NABIZ YOKLUYOR... İKİ BAŞKAN YARDIMCISI, İKİ TOPLUM DEVLETİ, TEK EGEMENLİK TEK ULUSLARARASI KİMLİK ÖNERİSİ...

Kıbrıs sorununda 5+1 gayriresmî konferansın düzenlenmesi arifesinde İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın, Ada’daki İngiliz varlığının devamını sağlamak hedefiyle, anlaşmazlıkların üzerine köprü kuracağını düşündüğü “iki toplum devleti”nden söz edilen bazı fikirler üzerinde çalıştığı, İngiliz yetkililerin de nabız yokladığı bildirildi.

Fileleftheros, “İngiliz Yönetmenliğinde Fikirler… İki Başkan Yardımcısı ile İlgili Nabız Yoklamalar, Raab’ın Gelişi ile Birçok Şey Netleşecek” başlığıyla manşete çektiği haberinde İngiltere Dışişleri Bakanı Dominic Raab’un 4 Şubat’ta geleceği Ada’da Cumhurbaşkanı Ersin Tatar,  Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis, Dışişleri Bakanı Nikos Hristodulidis ve Ada’daki BM temsilciliği ile görüşeceğini yazdı.

Daha önce de (21-22 Ocak) İngiltere Dışişleri Bakanlığı Siyasi Müdür Yardımcısı Ajay Sharma’nın Ada’yı ziyaret ettiği, beraberinde getirdiklerinin Rum yönetiminin de Yunanistan’ın da hoşuna gitmediği kaydedilen haberde, birçok şeyin Raab’ın ziyareti sırasında netleşeceğine işaret edildi. Haberde İngilizlerin, nabız yoklayarak tepkileri not ettiği belirtildi.

İngilizlerin bu taktiği, Türk tarafının egemen eşitlik, iki devlet olarak tarif ettiği siyasi eşitliğin kabulünü sağlamak için uyguladığı kaydedilen haberde şu detaylar aktarıldı:  

“İngilizler, Başkan Anastasiadis’in söylediklerine de atıf yaparak, birçok yetkiye sahip iki toplum devletinden (community states /toplumların egemenliği) oluşan, merkezî hükümetin de egemenliği, tek vatandaşlığı ve uluslararası temsiliyeti sağlayacağı bir gevşek federasyon tarif etmektedir.

Toplum devleti ifadesi yalnız Kıbrıs sorununda değil daha geniş alanda kullanılmakta olan yeni bir ifade. İngilizler “bir (dönüşümlü) başkan ve eşitliği ifade edecek olan biri Kıbrıslı Türk öteki Kıbrıslı Rum olmak üzere iki de başkan yardımcısı” fikrini de ortaya attı. Dahası, 2 Kıbrıslı Türk ve 4 Kıbrıslı Rum’dan oluşacak küçük esnek bir bakanlar kurulunda karar alınması için bir Kıbrıslı Türk oyu gerekmesini de uygun buluyor görünüyor. İngiltere Dışişleri Bakanlığı heyeti, Lefkoşa’yı, siyasi eşitlik konusuna atıf yaparak Türkiye’ye iyi niyet hareketinde bulunmaya teşvik ediyor izlenimi veriyor.”

RAAB GELİYOR

Gazete Raab’ın, ziyareti sırasında garantiler konusunu da gündeme getirmesinin beklendiğini yazdı; İngiltere’nin garantiler konusunda “saklambaç oynadığını”, iki tarafın görüşüne saygı göstereceğini söyleyerek, öze dair görüş belirtmekten kaçındığı yorumunda bulundu.

Türkiye’nin, garantilerin kaldırılmasına destek verirse “üsler” meselesini gündeme getireceğini söyleyerek İngiltere’yi baştan uyardığını yazan gazete, “Üsler konusunu elbette, Kıbrıs Cumhuriyeti’ni korumak için Lefkoşa da gündeme getirebilir” ifadesine yer verdi.

“Önemli olan Mart ayının ilk 10 günü içinde düzenlenecek 5+1 gayriresmî konferansta ne olacağıdır” vurgusunu yapan gazete, BM Genel Sekreteri’nin alenen, “şahsen Güvenlik Konseyi beyanlarına bağlı olsa da, bütün konuların masada olacağını” söylediğini hatırlattı, özetle şunları yazdı:

“Birleşmiş Milletler’in, zemini değiştirebileceği, Genel Sekreter’in yetkilerini genişletebileceği, tamamen değiştirebileceği açıktır, yeter ki bütün taraflar istesin. Bunun, Türk tarafının işine geldiği ve adını her ne koyarsa koysun, konfederasyon çözümünü gündeme getirmesine fırsat tanıdığı ortadadır, gelişmeleri ‘kolaylaştırma’ ve İngiliz ‘altın kesit’ formülü tam da buraya denk geliyor.”

AB İKİ DEVLETİ KABUL ETMİYOR

Gazete, AB’nin, Dış Siyaset ve Savunma Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell aracılığıyla, AB’nin iki devlet kabul edemeyeceğini, AB’nin işleyişinde sorun çıkaracak düzenlemeleri kabul etmediğini ve iki Kıbrıs’ta iki devlet olması halinde Kıbrıs Türk devletçiğini üye-ülke olarak kabul etmeyeceğini açıkça ortaya koyduğunu yazdı.

Gazete haberinin “Başkanlık’ta Beşli Konferans İçin Toplantılar Başladı… Anayasa Uzmanları Grubunun Eşliğinde… Temsiliyet ve Başkan’ın Mektubu” başlığıyla ayırdığı bölümünde, Rum müzakere heyetinin geçen hafta Başkanlık Sarayı’nda, anayasa uzmanı-danışmanların da hazır bulunduğu bir toplantı gerçekleştirdiğini, ikinci toplantısını da yarın akşam yapacağını haber verdi.

Rum Yönetimi Başkanı Anastasiadis’in, konferansta sunulacak fikirlerin, yapılacak hareketlerin “Kıbrıs Cumhuriyeti’nin egemenlik haklarını ve devletin devamını etkilememesi gerektiği” talimatı verdiğine dikkat çekildi.

Haftalık Kathimerini, “AB’den İki Devlete Yazılı Olarak da Dur… Josep Borrell’in Nikos Anastasiadis’e Flaş Mektubu, Lefkoşa’nın Resmî Tezleri Tescil Oluyor” başlıklı haberinde, Borrell’in Dışişleri Bakanı Nikos Hristodulidis’in Ekim sonu ve Aralık ortalarında gönderdiği “Türkiye’nin Kıbrıs sorunu ve kapalı Maraş’taki hareketlerine dair bilgilendirme” mektubuna 15 Ocak 2021’de cevap verdiğini yazdı.

“Pusula, bütün devletlere ‘KKTC’yi tanımama çağrısı yapan Güvenlik Konseyi kararlarıdır. Sözde ‘KKTC’nin tanınmasının tartışma konusu bile olmadığını açıkça ortaya koyuyor” ifadelerini kullanan gazete, mektubun fotokopisine ve İngilizce’den tercümesine de yer verdi.  

Politis “Crans Montana Tipi Nihai Konferans Yazda” başlıklı haberinde Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen ile AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in Kıbrıs sorununun ilgili taraflarına AB’nin Kıbrıs için kabul edebileceği tek çözümün iki toplumlu iki bölgeli federasyon olduğunu net şekilde ilettiğini yazdı.

Gazete, AB’nin gerek Rum yönetiminin gerekse Türkiye’nin mesajı aldığına, KKTC’nin de Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun 2 Şubat’ta yapacağı, 5+1 gayriresmî konferans öncesi tavır belirleme maksatlı KKTC ziyareti sırasında alacağına inandığını belirtti. Türkiye’nin kapalı Maraş’ı açma konusunda her türlü eylemini durdurduğuna, araştırma gemilerini (Barbaros ve diğerleri) sözde “Kıbrıs MEB’inden uzakta tuttuğuna” dikkat çekti.

Rum yönetiminin, uluslararası unsurun, çok yakın zamanda Kıbrıs sorunundaki çabalarını tırmandıracağını belirten gazete, Avrupalı bir kaynağın Politis’e söylediği gibi “çözümsüz Kıbrıs sorunu AB’nin işleyişini ve dış ilişkilerini etkilemesin diye bu sefer ya çözüm bulunacak veya çıkmaz ilan edilir ve Ada’da başka çözüm formülleri aranacak” dediğini yazdı. Aynı kaynağın “AB’nin Kıbrıslı Türkleri unutması söz konusu değildir, onları askıda ve izole bırakmayacak” dediğini de ekledi.

RUM MÜZAKERE VE DANIŞMA GRUPLARI ÇALIŞMAYA BAŞLADI

Gazete, Rum Başkanlık Sarayı’nda geçen pazartesi konferansa hazırlık toplantısı yapıldığını, Anastasiadis başkanlığında toplanan müzakere/danışma grubunun merkezî hükümetin işleyişi ve çözümün federal yönünü sorgulamayacak şekilde devletçiklerin yetkilerinin artırılması ile ilgili konuları görüştüğünü yazdı, “Bilindiği gibi Başkan Anastasiadis desantralize federasyon, yani merkezi hükümetin olabildiğince küçük olması taraftarıdır” ifadesini kullandı.

Gazeteye göre yarın da toplanacak olan Rum Müzakere ve Danışma grupları şu kişilerden oluşuyor: Eski Dışişleri Bakanı Yoannis Kasulidis, Başkanlık Diplomatik Büro Şefi ve KİP (Rum İstihbarat Teşkilatı) Başkanı Kiriakos Kuros, eski DİSİ’li Avrupa Milletvekili Panayotis Dimitriu,  BM’deki daimi temsilci ve Rum Müzakereci Andreas Mavroyannis ile şu anayasa uzmanları:

Kıbrıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi Başkanı ve Uluslararası Hukuk ve İnsan Hakları Hukuku Doçenti Aristotelis Konstantinidis, Kıbrıs Üniversitesi Kamu Hukuku yardımcı doçenti Kostas Parakkeva, Kıbrıs Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku yardımcı doçenti Konstantinos Kombos, Lefkoşa Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Ahilleas Emilianidis.

Gazete, AKEL Kıbrıs Masası Şefi Tumazos Çelebis’in de davet edildiğini ancak yarın ikincisi yapılacak toplantının ilkine icabet etmediği bilgisini de verdi.