HIYARCIKLI (BUBONİK) VEBA NEDİR, NASIL BULAŞIR?
Hıyarcıklı (bubonik) veba nedir, nasıl bulaşır?
06 Temmuz 2020 Pazartesi 22:39
Çin'in İç Moğolistan Özerk Bölgesi'nde bir kişinin veba şüphesi ile tedavi altına alınması, bu hastalığın geçmişi ve bulaşma biçimlerini de gündeme getirdi.
Veba insanlık tarihindeki en ölümcül hastalıklardan biriydi ancak artık antibiyotikler sayesinde kolayca tedavi edilebiliyor.
Hıyarcıklı (bubonik) veba nedir?
Tedavi edilmezse ölümcül olan vebaya, çoğunlukla kemirgenlerde yaşayan Yersinia pestis isimli hayvansal bir bakteri neden oluyor.
Hıyarcıklı veba, hastalığın en insanlara bulaşabilen en yaygın türü.
Bu adı, bulaştığı insanın lenflerinde, kasıklarında ve koltuk altlarında oluşan hıyarcık şeklindeki acılı şişliklerden alıyor.
2010 ile 2015 yılları arasında dünya çapında 3 bin 248 vaka bildirildi ve bunların 584'ü hayatını kaybetti.
Bu hastalığa tarihte, kara ölüm adı da verildi. Bunun nedeni de hastalığın uzuvlarda oluşturduğu kangrenimsi karartılardı.
Hastalık nasıl etkiliyor?
Enfekte olan kişi genel olarak iki ila altı gün içerisinde hastalık belirtileri göstermeye başlıyor.
Yumurta büyüklüğü kadar şişebilen lenf bezlerinin yanında, hastalar, yüksek ateş, titreme, baş ağrısı, has ağrısı ve yorgunluk gibi belirtiler gösteriyor.
Veba aynı zamanda ciğerleri de etkiliyor, öksürük, göğüs ağrısı ve nefes alma güçlüğüne sebep oluyor.
Bakteri kana da karışarak sepsis adı verilen duruma neden olabiliyor. Bu noktada hastalık, doku zedelenmesi, organ yetmezliği ve ölüme varabiliyor.
Nasıl kaparsınız?
- Enfekte olmuş bitlerin insanı ısırması sonucu geçebiliyor.
- Hastalıklı fare, sıçan gibi kemirgenlerle temas edilmesi ile bulaşabiliyor.
- Hastalık taşıyan hayvan veya kişiden havaya saçılacak damlacıkların nefes yoluna karışması ile de vücuda girebiliyor.
- Kedi köpek gibi evcil hayvanlar da bit ısırıkları veya hastalıklı kemirgeni yiyerek hastalık kapabiliyor.
Moğolistan Özerk Bölgesi'ndeki vaka sonrası, Çin hükümeti veba taşıma ihtimali olan hayvanların etlerinin yenilmesini yasakladı.
Veba sonucu hayatını kaybeden kişinin cenazesi ile yakın temas eden kişilere de hastalık bulaşabiliyor.
Hastalık eğer tedavi edilmezse yüksek ihtimalle ölümcül olabiliyor. Bu nedenle hızlı bir antibiyotik tedavisinin hayati.
Kan ve diğer örnekler üzerinde yapılan laboratuvar testleri de erken teşhis açısından önemli ve hayat kurtarıyor.
Bu bir salgına dönüşebilir mi?
Veba hastalığına dünyanın farklı bölgelerinde halen rastlanıyor. Yakın zaman önce Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Madagaskar'da salgınlar yaşandı.
Eski çağlarda özellikle de Orta Çağ'da veba salgınlarına sıklıkla rastlanıyordu ancak hızlı müdahaleler sayesinde artık salgınlar bölgesel kalıyor.
Southampton Üniversitesi'nde mikrobiyolog olarak görev yapan Doktor Matthew Dryden, Moğolistan'daki vakanın hızla tecrit edilmiş olmasının önemine vurgu yapıyor:
"Hıyarcıklı veba, Covid 19'un aksine antibiyotiklerle tedavi edilebiliyor. Durum her ne kadar endişe verici olsa da tek bir vakadan bahsediliyor ki bu vaka da hızla tedavi edilebilir."
- Lefkoşa'da bazı bölgelerde 30'ar dakikalık dönüşümlü elektrik kesintisi olacak!YDÜ Kampüsü, Pandemi Hastanesi ve Necat British okul bölgelerinde yarın elektrik kesintisi olacak.23 Nisan 2024 Salı 14:57KIBRIS
- 30 örgüt sokağa iniyor...30 örgüt, “bıçak artık kemiktedir” diyerek, 26 Nisan Cuma günü saat 18.00’de sokağa inme kararı aldı. Dereboyu’nda buluşacak örgütler Meclise yürüyecek, seslerini yükseltip, hesap sorarak ‘yeter’ diyecek.23 Nisan 2024 Salı 14:55KIBRIS
- Başbakan Üstel: Kıbrıs Türk halkı Atatürk’ün yolunda ilerlemeye devam edecek23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı etkinlikleri kapsamında, Girne 23 Nisan İlkokulu, Mustafa Çağatay İlkokulu ve Şehit Hasan Cafer İlkokulu tarafından Girne 20 Temmuz Mete Adanır Stadyumu’nda tören düzenlendi.23 Nisan 2024 Salı 14:35KIBRIS
- Hasipoğlu’ndan 23 Nisan mesajıUlusal Birlik Partisi (UBP) Genel Sekreteri, Gazimağusa Milletvekili Oğuzhan Hasipoğlu, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı dolayısıyla mesaj yayınlayarak, bu bayramın ilelebet aynı coşkuyla kutlanmasını sağlamak için çalıştıklarını anlattı.23 Nisan 2024 Salı 13:41KIBRIS
- Erhürman: Çözüme dair umutlarımızı hiç yitirmedikCumhuriyetçi Türk Partisi’nin Annan Planı Referandumu’nun 20’nci yılı nedeniyle düzenlediği “Annan Planı Referandumu Dünden Bugüne” paneli çok sayıda büyükelçi, yabancı davetli, Kıbrıs’ın güneyinden siyasi partiler ve kalabalık bir katılımla gerçekleşti23 Nisan 2024 Salı 13:40KIBRIS
- Gazimağusanın bazı bölgelerinde yarın elektrik kesintisi yapılacakOrta gerilim elektrik şebekesinde yapılacak proje çalışması nedeniyle, Gazimağusa’nın bazı bölgelerinde yarın 09.00 ile yaklaşık 12.00 saatleri arasında elektrik kesintisi olacak.23 Nisan 2024 Salı 13:15KIBRIS
- Çaldıkları eşyalarla birlikte yakalandılar!Girne’de 2023 yılı Ağustos ayı – Nisan 2024 tarihleri arasında meydana gelen Geceleyin Ev Açma, İkametgahtan Sirkat ve Kasti Hasar suçlarından tutuklanan zanlılar R.B, E.K, İ.G ve İ.G mahkeme huzuruna çıkarıldı.23 Nisan 2024 Salı 13:06KIBRIS
- Evlerinde yok, yok! Uyuşturucu zanlıları mahkeme huzurunda...Girne’de meydana gelen uyuşturucu madde tasarrufu suçundan tutuklanan zanlılar K.Y ve L.E mahkeme huzuruna çıkarıldı.23 Nisan 2024 Salı 13:04KIBRIS
- Araç kullanma yetkisi yoktu, bisikletliye çarptı!Karşıyaka Güzelyalı caddesi üzerinde meydana gelen yaralanmalı trafik kazası ile ilgili olarak tutuklanan zanlı İ.F mahkeme huzuruna çıkarıldı.23 Nisan 2024 Salı 13:03KIBRIS
- Dikkat... İskele'de elektrik kesintisi yapılacak...KIB-TEK İskele'de bazı bölgelerde yarın elektrik kesintisi yapılacağını duyurdu.23 Nisan 2024 Salı 12:19KIBRIS
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2014 Detay Kıbrıs
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.