GUTERRES ÇERÇEVESİNDE NE VAR? GÖRÜŞMELER BU NOKTADAN BAŞLAYABİLİR Mİ?

BM Genel Sekreteri Guterres’in 28 Eylül tarihinde Güvenlik Konseyine sunduğu Raporundan:

“Dolayısıyla, yakın gelecekte anlamlı bir süreç için koşulların yeniden gelişip gelişmeyeceğini ve ne zaman uygun hale geleceğini belirlemek için bu düşüncenin devam etmesi maksadıyla garantör güçler de dahil olmak üzere, liderlere, kendi toplumlarına ve diğer ilgili taraflara çağrımı tekrarlıyorum. Taraflar, Crans-Montana’da ortaya çıkmakta olan stratejik anlaşmayı sonuçlandırmak için, gerekli siyasi irade ile ortak bir kararla böyle bir sürece girmeye karar verirlerse, Birleşmiş Milletlerin taraflara yardım etmeye hazır olduğunu yeniden teyit ediyorum. Üstelik, liderleri, süreç boyunca inşa ettikleri son iki yılda biriken yakınlaşma ve anlayış biçimindeki çalışma bütününü korumanın yollarını aramaları için teşvik ediyorum.” 

İşte BM Genel Sekreterinin Guterres ’in taraflara Crans Montana’da son akşam yemeğinde Liderlere ve Garantör ülkelere sunduğu iddia edilen Guterres çerçevesi 

Siyasi eşitlik

2:1 oranı ile Dönüşümlü Başkanlık

Karar-alma (etkin katılım): Bir olumlu oyun aranacağı salt çoğunluk.

Toplumlar için hayati öneme sahip konular durumunda tıkanıklıkların aşılması mekanizması.

Mülkiyet

İki mülkiyet rejimi: toprak düzenlemelerine tabi olan ve olmayan bölgeler için: Toprak düzenlemelerine tabi olan yerlerde rejim, mülkünden edilen sahiplere öncelik verecek.

Toprak düzenlemelerine tabi olmayan yerlerde rejim, şu anki kullanıcıya öncelik verecek. Spesifik unsur üzerinde daha ileri tartışmalar yapılacak.

Toprak

Belli bölgeler ile ilgili Kıbrıslı Rumların dile getirmiş olduğu endişelere cevap verebilmek için Kıbrıslı Türklerin sunduğu haritada bazı düzenlemeler gerekmektedir.

Güvenlik ve garantiler

Müdahale hakkının geçerli kalacağı bir sistem sürdürülebilir değildir. Garanti Antlaşmalarının kapsadığı alanların yerini, iki tarafça üzerinde mutabık kalınan ve çeşitli boyutları içeren, yeterli uygulamayı izleme mekanizmaları alabilir. Bunların bazılarına garantör güçler de dahil olabilir. Güvenlik sistemi her iki toplumun da birleşik Kıbrıs’ta kendisini güvende hissetmesini temin etmeli, ve bir tarafın güvenliği diğerinin güvenliği pahasına olmamalı.

Asker konusu Garanti Antlaşmasından farklı bir konudur ve farklı bir formatta ele alınmalıdır. Asker ile ilgili konular üzerinde (sayı, çekilmenin söz konusu olup olmayacağı ve zamanı, takvim, vs) doğru zaman geldiğinde en üst düzeyde anlaşmaya varılacak.

Eşdeğer muamele

Malların serbest dolaşımı (= gümrük birliği + birincil tarımsal ürünler için bir kota üzerinde anlaşılacak), hizmetler ve sermayede sorun yok.

Kişilerin serbest dolaşımı: rejim turistlerin, öğrencilerin ve mevsimsel işçilerin girişine izin verecek. Daimi ikametgah isteyenler söz konusu olduğunda Kıbrıs’taki Yunan ve Türk vatandaşlarına eşdeğer muamele yapılacak.”

Not: Belge taraflarca yalanlanmamıştır