GÜNEY KUTBU: BUZ KÜTLESİNİN ALTINDA YATAN SU REZERVUARININ SIRRI NE?

Birkaç yüz metre derinliği olan bir su rezervuarı olarak tanımlanan keşif, saygın bilim dergisi Science'da yayımlanarak duyuruldu.

Bilim insanları, buz altındaki su birikintisinin Güney Kutbu'nun geleceğine dair iklim değişikliği hesaplarında dikkate alınması gerektiğini söylüyor.

Su, Whillans Buz Akıntısı altında tespit edildi.

Güney Kutbu'nun diğer yerlerinde de benzer su rezervuarları bulunabileceği tahmin ediliyor.

Kayganlık

Buz kütlelerinin altında yatan su genellikle kayganlaştırıcı bir görev üstleniyor ve buzun daha kolay hareket etmesini sağlıyor.

Rezervuarın daha çok su ile dolması ya da suyun azalmasına bağlı olarak, buzulların hareket hızının da değişmesi olası görülüyor.

İklim değişikliğinin Güney Kutbu'na etkisini hesaplamakta kullanılan matematiksel modellere bundan böyle su faktörü de eklenecek.

Keşfi yapan ABD merkezli Scripps Okyanus Bilimi Enstitüsü'nün araştırma ekibi başkanı Dr Chloe Gustafson, buz katmanının altında çok eski zamanlardan kalma çamur ve kum tortusu bulunduğunu söyledi.

Dr Gustafson, bu tortunun bir nevi sünger gibi deniz suyunu çektiğini belirtti.

Ekip, Whillans Buz Akışı olarak adlandırılan 800 metre kalınlığında ve 100 kilometre genişliğindeki hareketli buz kütlesine altı hafta süren bir bilimsel gezi düzenledi.

Çok derinlerde yatan materyallerin varlığını tespit etmek için, yerkürenin elektrik ve manyetik alanlarındaki doğal değişimleri incelediler.

Bu teknik, derinlerde kaya, çökelti, buz ya da suyun bulunup bulunmadığına ışık tutuyor.

Araştırma ekibinin üyelerinden Profesör Helen Fricker, "Alt katmanlarda su olduğundan daha önce de şüphe ediliyordu, ama ilk defa ölçmeyi başardık" dedi.

Araştırmacılar, tespit edilen suyun buz kütlesinin hemen altındaki göl ve ırmak ağını nasıl beslediği ve ne kadar kayganlık sağladığı sorusunun kilit önemde olduğunu vurguluyor.

Ilık su

Güney Kutbu üzerine çalışmaları olan İngiltere merkezli bilim insanı Dr. Tom Jordan, yeraltı suyunun daha derinlerdeki kayaların sıcaklığından dolayı ılık olabileceğini düşünüyor.

BBC'nin sorularını yanıtlayan Dr Jordan, daha yukarıdaki katmanlara geçmesi durumunda ılık suyun buz kütlesini hareketlendireceğini ve akışını hızlandıracağını söyledi.

Şimdi bilim insanları Whillans Buz Akışı'ndan çok daha büyük bir alanı kaplayan Thawiates Buzulu altında da benzer bir su rezervuarının bulunup bulunmadığını incelemeyi planlıyor.

Thwaites Buzulu'nun erime hızı son 30 yılda iki kat arttı ve bu şekilde devam ederse küresel deniz seviyesindeki yükselmeye ciddi etkisi olacağı tahmin ediliyor.