GÖZLER ANAYASA GÖRÜŞMELERİNDE

Cumhuriyet Meclisi’nde Cumartesi başlayan Anayasa Değişikliği görüşmeleri, bugünde devam edecek. Değişikliklerin 29 Haziran’da yapılacak olan Yerel Yönetim Seçimlerine yetiştirilmesi ve halkın referandumuna sunulması hedefleniyor. Görüşmenin bugün tamamlanması halinde, iki tam gün sonraya denk gelen 5 Haziran Perşembe günü kısa isim okunarak önerinin geneli oylanacak. Değişikliklerin kabulü için 34 milletvekilinin onay vermesi gerekiyor.

Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu, Anayasa Değişikliğine İlişkin Yasa Önerisi’ni görüşmeyi bugün sürdürecek. Genel Kurul’un saat 10.00’da başlaması beklenen birleşiminde, “Anayasa Değişikliğine İlişkin Yasa Önerisi’nin ikinci görüşmesi” yapılacak.

Anayasa değişikliğiyle ilgili olarak geçtiğimiz gün yapılan olağanüstü toplantıda, önerinin genelinin görüşülmesi tamamlanmış, madde madde görüşülmesine geçilerek ilk 3 madde onaylanmış ve bugün yeniden toplanılarak görüşmelere kalınan yerden devam edilmesine karar verilmişti.

Gündemde, “Genel Kuruldan Yeniden Görüşülmek Üzere Komiteye Geri Alınan Borç İlişkilerinden Kaynaklanıp Tahsili Geciken ve/veya Tahsil Edilemez Hale Gelen Borçların Yapılandırılması (Değişiklik) Yasa Önerisi” de bulunuyor.

34 Milletvekilinin onayı gerekiyor

Görüşmenin aynı gün tamamlanması halinde, iki tam gün sonraya denk gelen 5 Haziran Perşeme  günü kısa isim okunarak önerinin geneli oylanacak. Değişikliklerin kabulü için 34 milletvekilinin onay vermesi gerekiyor.

Anayasa değişikliği prosedürüne göre öneri daha sonra onay için Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu’na gönderilecek. Cumhurbaşkanı’nın onaylamak için 15 günlük süresi bulunuyor.

Cumhurbaşkanı değişiklikleri onaylayıp 29 Haziran’da referandum sürecini başlatmak için Resmi Gazete’de yayımlayacak veya onaylamaması halinde öneriyi yeniden görüşülmek üzere Meclis’e gönderecek. Cumhuriyet Meclisi’nde halen CTP-BG’nin 21, DP-UG’nin 11, UBP’nin 15, TDP’nin 3 milletvekili bulunuyor.

Anayasa’daki Düzenleme

1985 Anayasası’nın sekizinci kısımdaki son kurallarda “Anayasanın Değiştirilmesi” yan başlıklı 162. maddeye göre, Anayasa kısmen veya tamamen ancak Cumhuriyet Meclisi’nin en az on üyesinin önerisi ve üye tam sayısının üçte iki çoğunluğunun oyuyla değiştirilebiliyor.

Anayasa’daki değişemeyecek maddelerin düzenlendiği 9. madde kurallarının saklı olduğu belirtilen 162. maddeye göre, Anayasa’daki değişiklikler, yasaların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki kurala bağlı olarak yapılabiliyor.

Değişiklik önerisinin, verilmesinden itibaren 30 gün sonra görüşülebileceği düzenlenen 162. maddesinin 3. Fıkrasında, “Anayasa değişiklikleri, halkoylamasından sonra, kabul edildiği takdirde, Cumhurbaşkanınca on gün içinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girer” ifadeleri yer alıyor.

Meclis İç Tüzüğü’ndeki düzenleme

Cumhuriyet Meclisi İç Tüzüğü’nde ise “Anayasanın Değiştirilmesine İlişkin Yasa Önerileri” 96. maddede şöyle düzenlendi:

“(1) Anayasanın değiştirilmesine ilişkin önergelerde en az on milletvekilinin imzasının bulunması koşuldur.

Ancak değişiklik önergeleri, Meclis Başkanlığına verildiği tarihten başlayarak otuz gün geçmedikçe görüşülmeye başlanamaz.  Bu öneriler Hukuk, Siyasi ve Dışilişkiler Komitesi’nde veya oluşturulacak özel bir Komitede diğer yasa önerilerinin görüşülmesindeki yönteme bağlı olarak görüşülür. Görüşmelerde bu İçtüzüğün 59’uncu maddesinin (11)’inci fıkrasında belirtilen süreler uygulanır.

(2) Anayasa değişikliğinin Genel Kurulda özel gündemde birinci ve ikinci görüşmesi diğer yasa önerilerinin görüşülmesi yöntemi ile aynı şekilde, üçüncü görüşmesi ise ikinci görüşmesinin tamamlanmasından en az iki tam gün sonra kısa ismi okunmak ve bütünü oylanmak suretiyle yapılır.

(3) Anayasa değişiklik önergelerinin Genel Kurulda görüşülmesinde maddelerin ve önergelerin kabulü açık oylama ile ve üye tam sayısının üçte iki çoğunluğunun oyu ile olur.”

DİPNOT: 1985’ten beri yürürlükte olan ve hiç değişmeyen KKTC Anayasası’nın 19 maddesinde değişiklik yanında, Anayasa’ya 4 de yeni madde eklenmesini öngören “Anayasa Değişikliğine İlişkin Yasa Önerisi”nin kabulü için 34 milletvekilinin olumlu oy kullanması gerekiyor.