Celladın yağlı ipinin sara hastalarına iyi geldiğine inanıldığından, bazı çingenelerin sırf bu ipleri elde edebilmek için İstiklal Mahkemeleri döneminde cellatlığı kabul ettiği olurdu.

Osmanlı döneminde idam mahkumu bir kişinin yağlı urganı, asılma anında koparsa bunu ilahi bir mesaj olarak kabul ederler, cezaya haksız yere çarptırıldığına inanılır, hatta çoğu zaman da mahkumlar affedilirdi. İdamlıkları bu yolla kurtarmak için cellatlara “ipleri zayıflatması” için rüşvet verildiği de olurdu.

Osmanlı’da Cellatlar

Dikdörtgen taşlarından tanınabilecek Dünya’nın tek cellat mezarlığı, İstanbul Eyüp’teki Pierre Loti kahvesinin çevresinde bulunmakta. Mezarlarında hiçbir yazı bulunmaması ise anlaşılır bir durum. Bu, geride kalanların mezarları tahrip ederek alakasız aile yakınlarına kötülük etmemesi için alınan bir önlem olsa gerek.

Mevtanın eşya, para ve giyecekleri cellat malı sayılırdı. Cellat cesedi isterse atar, yahut ölünün sahiplerine parayla satardı.

Bir vakitler Yedikule Zindanlarında yüksek rütbeliler için hazır tutulan cellatlar Hırvat ve Çingene dönmelerinden seçilir, seçilen kimseler son anda merhamete gelmesin diye sağır ve dilsiz olmalarına dikkat edilir, gerekeli görüldüğü takdirde dilleri kesilirdi. İnfazlar Topkapı Sarayının ön bahçesindeki Cellat veya Siyaset Çeşmesi önünde gerçekleştirilir, kanlı baltalar ve eller burada yıkanırdı. Kesilen başlar ibret taşları denilen alanın sağında ve solunda sergilenirdi. Sultan ve şehzadelerin ise kanı dökülmez; ip, kementle yahut yay kirişi ile boğularak öldürülürlerdi. “Şamanist Türkler kan akıtarak öldürmez” geleneği ile alakalı bir durum sanırız.

Menderes ve İdamı

İmralı cezaevinin o yıllardaki mes’ul müdürü Ahmet Acaroğlu, Adnan Menderes’in Üsküdarlı Cellat Kemal tarafından iki kez ipe çekildiğini görecektir. Yargılamaların ve idamların çok öncesinde; açılacak mezarları mahkumlardan gizlemek için “zeytin ağacı dikeceğiz” diyerek geniş çukurlar açtırırlar, cephane sandığı yapıyoruz denilerek de tabutlar hazırlanmaya çalışılır. Son günlerde İstanbul’daki bir meyhaneden apar topar getirilen sarhoş Kemal Aysan, Sultanahmet’te asılan Börekçi Ali tecrübesinden de cesaret alarak, yanındakinin acemi olduğu dile getirir ve adının “baş cellat” olarak kayıtlara geçirilmesini ister. Derdi budur anlayacağınız.

Hasan Polatkan’ın ve Fatin Rüştü Zorlu’nun infazında da bulunacaktır. Kemal’in eli ayağı titreyince Zorlu sandalyeye kendisi vurur. Yine Acaroğlu’nun ifadesine göre uzun boylu olduğu için ayakları masaya değecektir.

Asılarak idamlarda ölünün 15-20 dakika daha sehpada kaldığı anlatılır. Kasıtlı olarak ya da iş bilmezlikten, düğümü omuriliğe oturtmayan cellatların, kurbanlarına acı çektirebildiği de söylenmekte. Bu tip durumlarda abdest tutamama gibi trajik olaylara da rastlanabiliyormuş. Menderes’in düğümünün boynunun yan tarafına alındığı, bu yüzden eziyet görerek çok çırpındığı ailesi tarafından dile getirilmiştir. Hatta ayakkabıları o esnada ayağından fırlayacaktır. Acaroğlu’na göre ise; Menderes vefat ettiği halde, “Yassıadadan Eyüp Sultan’a beyaz atının üzerinde namaz kılmaya gidemesin” diye ikinci kez darağacına çekilmeye çalışılmaktadır.

Bir Meslek Olarak Cellatlık

İnkılaptan bu yana 3 bin kişiyi astığını iddia eden İzmir İstiklal Mahkemesinin 1892 doğumlu Celladı Kara Ali, Erdal Eren’in infazına memur edilen Cellat Hüseyin, 1956 yılına kadar İngiltere’de 400’ü aşkın kişiyi idam eden Albert Pierrepoint, Osmanlı’dan günümüze karşımıza çıkan yerli-yabancı isimlerden bazıları. 1924-1964 arasında “Almanya’nın Milli Celladı” olarak kabul gören Johannes Reichart ise 40 yıllık meslek hayatında 3 bin kişiyi çoğunu başlarını kesmek suretiyle öldürdüğünü itiraf ediyor. İnfazlar için giyotini öneren Reichart’a göre önemli olan insani olarak yapılmasıymış.

Mesleğe 1948 yılında giren İngiliz Syd Dernley, 7 saniyede adam asmakla övünürmüş. 1981’de idamı kaldıran Fransa’nın son celladı Fernard Myssonnier, 30 yıllık icraatını kitap olarak yayınlar. Babasının yanında işe başladığı 16 yaşında; çırak olarak 144, “şef cellat” olarak ise 200 kişiyi öldürecektir. Kamyonun içine yerleştirilen giyotinle kurbanın ayağına kadar giden mobil cellatlardandır kendisi. Cezayir direnişçilerinin kesik başlarını fotoğrafladığını ve evini müzeye dönüştürdüğünü söylemeyi de ihmal etmemiş.

Türkiye’de, idam edilen son tutuklu, 25 Ekim 1984’te infazı gerçekleşen 3 polisin katili, terör örgütü üyesi Hıdır Arslan’dır.

ABD’deki bir infazın maliyeti 2 milyon dolardır ve memurlar yüksek maaşlara ek olarak psikolojik destek de alırlar. Rusya’da ise idam cezası 1996’ya kadar uygulanır. 25 yıl boyunca 50’yi aşkın kişiyi idam eden Vasiliy, aslında tavuk bile kesemeyecek kadar yufka yürekli biri olduğunu anlatır.

Arabistan’da İdam

Ülkesinde; 70’i kadın yüzlerce kişiyi idam eden cellat Ahmad Rezkallah, “çelik gibi sinirlere sahipler” diyerek kadınların idam sırasında da affedildikleri zamanlarda da erkeklerden çok daha cesur olduğunu savunuyor. Kılıcın keskinliği ve fiziksel güç Rezkallah’a göre önemlidir. Kıdemli cellat, infaz öncesinde kurbanının ailesine idam edilecek kişiyi affetme şansı da verdiğini belirtmiş. Bu şekilde veya kan parası ile bir çok kez son saniyede idamların durdurulduğu sıklıkla olurmuş. Bağışlandıklarını duydukları anda bazı erkekler deliriyor bazıları da paralize olmuş gibi kaskatı kalabiliyorlarmış.

İnsanlar işimi öğrendiğinde rahatsız oluyor ve bir bahane ile yanımdan uzaklaşıyor diyen Rezkallah, yine de insanlarla tanışmayı ve cemiyet içine karışmayı çok sevdiğini belirtiyor.