FRANSA'DA KADER SEÇİMİ

Yarı başkanlık sistemiyle yönetilen Fransa'da Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turu için seçmenler bugün sandık başında. İkinci turda yarış iki aday arasında geçiyor. Cumhuriyet Yürüyüşü partisi liberal Emmanuel Macron ile aşırı sağcı, popülist Ulusal Birlik Partisi lideri Marine Le Pen.

48 milyon 600 bin kayıtlı seçmenin bulunduğu ülkede seçimlerin ilk turunda görevdeki Cumhurbaşkanı Macron oyların 27,85'ini alarak birinci, Le Pen ise oyların yüzde 23,15'ini alarak ikinci olmuştu.

Kısa süre önce iktidarın değiştiği Almanya’dan sonra Fransa’daki seçimler Avrupa ve Batı’nın geleceğini etkileyecek en önemli gelişmelerden biri sayıldığından Brüksel'de de yakın ilgiyle izleniyor.

Dört ay önce de Almanya'da, 16 yıldan sonra Angela Merkel dönemi sona ermişti. Almanya ve Fransa, Avrupa’nın motor gücü olarak görüldüğünden, Fransa'daki seçimler büyük önem taşıyor. Le Pen, Fransa'nın ulusal yetkilerini güçlendirmek Avrupa Birliği’nin (AB) yetkilerini ise azaltmak istediğinden Brüksel'de seçilmesi ihtimali bile endişeye neden oldu.

Almanya, İspanya ve Portekiz’in başbakanları alışılmışın dışında bir adım atarak Le Monde gazetesi için yazdıkları makalede Fransız seçmene isim vermeden Emmanuel Macron'u seçmesi çağrısında bulundu.

Pandeminin damgasını vurduğu son iki yılın ardından, iki ay önce çıkan Ukrayna savaşı, dünyadaki dengelerin yeniden oluşacağını da gözler önüne serdiğinden, bu dönemde Fransa'da iktidarın aşırı sağcı ve popülist bir cumhurbaşkanında olması büyük risk olarak görülüyor.

"Macron burjuvazinin Le Pen normal vatandaşın dostu" izlenimi

İki hafta önce yapılan ilk tur cumhurbaşkanlığı seçimi sonrasında Macron ve Le Pen, ilk turda üçüncü güç olan solcu aday Jean-Luc Mélenchon'un seçmenlerini kazanmaya çabaladı. Bunun için Macron'un iklimin korunması konusunu öne çıkardığı dikkat çekti ve halka yakın olmadığı gerekçesiyle eleştirilen Macron'un seçim bölgelerine gittiği de görüldü. Macron'un ikinci tur öncesi son anketlerin ortalaması alındığında yüzde 55 sempati oranını aştığı kaydedildi. 

Le Pen ise son yılların kaybedeni, fakir ve kırsal alandaki vatandaşlardan destek görüyor.

Ülkede yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ikinci tura düşük oyla giren adayın kazandığı zamanlar da olduğundan Fransa'da seçimlerde gidişatı önceden kestirmek güç olarak görülüyor. Bu sefer de kazananın, siyasette çıkış görmeyen, güveni sarsılan ve sandığa gitmeyi düşünmeyen seçmeni harekete geçirmeyi başaran aday olacağı tahmin ediliyordu. Dolayısıyla da ilk turda yaklaşık 7,7 milyon seçmenin oyunu alan solcu lider Jean-Luc Mélenchon seçmeninin önemli rol oynaması bekleniyordu. İlk turda aldığı destekle yüzde 21,95'lik oy oranına ulaşan Mélenchon, Le Pen'e ikinciliği az farkla kaptırmıştı.

Seçimlere katılım oranı 

Öğlen saatlerinde yapılan açıklamaya göre saat 12:00 itibarıyla seçimlere katılımın oranı yüzde 26,41. İlk turda bu oran yüzde 25,48 olarak açıklanmıştı. 2017'de yine Macron ile Le Pen arasında geçen ikinci tur seçimlerindeyse öğlene kadar seçimlere katılımın yüzde 28 olduğu duyurulmuştu.

Babası da tanınmış bir sağcı politikacı olan Marine Le Pen, bu seçimlerde eski yıllara göre görece ırkçı ve aşırı açıklamalardan kaçındıysa da Fransa’da Fransızların yabancılara göre önceliği olmasının anayasaya alınmasını talep etmesiyle dikkat çekti. Örneğin sosyal yardım veya konut gibi alanlarda Fransızlara öncelik tanınmasını savunuyor.

Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda aday gösteren çok sayıda siyasi parti, Le Pen‘e karşı, bu son turda seçmene Macron'u tercih etmesi yönünde çağrıda bulundu. Benzeri bir ortak cephe en son Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapıldığı 2017’de de oluşmuştu. Daha önce de Marine Le Pen'in babasının aday gösterildiği ve ikinci tura kaldığı 2002’de. O zaman da baba Jean-Marie Le Pen’in seçilmesini engellemek için geniş bir ortak dayanışma cephesi oluşmuştu.

Fransa'da cumhurbaşkanı beş yıllık bir dönem için seçiliyor. Doğrudan seçilmesi sebebiyle meşruluğu da yüksek olan cumhurbaşkanı ülkede siyasi gidişata en fazla yön veren kişi. Mecliste çoğunluğu elinde tutan gruptan hükümet başkanını atayabildiği gibi, gerekli gördüğü dönemlerde meclisi dağıtma yetkisine sahip.