Birleşmiş Milletler’in, uluslararası toplantı şeklinde New York’ta garantör güçlerle olası ortak bir toplantı gerçekleştirilmesine yönelik perde gerisinde hazırlık yaptığı iddia edildi.

Fileleftheros gazetesi, “Çok Taraflı İçin Perde Gerisi-Eide’den Garantör Güçlerin New York’ta Bulunmasının Değerlendirilmesi İçin Ağız Yoklamalar” başlıklı haberinde, BM Genel Sekreteri Ban’ın Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’nin, bu fikri, 23 Ağustos tarihinde, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ile Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’e sunduğunu anımsattı.

Gazete, Eide’nin, BM Genel Kurul çalışmalarının tamamlanmasından önce üçlü görüşme yapılmasını; koşulların olanak tanıması durumunda da, uluslararası buluşmaya atıfta bulunarak genişletilmiş bir toplantının ileriye götürülmesini önerdiğini yazdı. 

Bu ihtimalin Kıbrıs Rum tarafınca iki nedenden dolayı kabul edilmediğini kaydeden gazete, birinci neden olarak, “Anastasiadis’in, 'Kıbrıs Cumhuriyeti'ni temsil edeceği, BM Genel Kurulu’nun tamamlanmasından önce üçlü görüşmenin gerçekleştirmesinin söz konusu olmadığını” gösterdi. "Çok taraflı görüşmenin yapılması için koşulların şu anda var olmadığı" ise ikinci neden olarak dile getiriliyor.

Kıbrıs Rum tarafının bu düşüncesinin, Eide’nin çok taraflı görüşme çabalarını sürdürmesine olanak tanımadığını yazan gazete, Eide’nin, bu düşüncesini, ayrıca, son iki gündür Atina’da gerçekleştirdiği temaslarda da ortaya koyduğunu ve ağız yokladığını belirtti.

Habere göre, Yunan Hükümeti’nin, gerek Başbakan gerekse Dışişleri Bakanı düzeyindeki tutumu ise, Kıbrıs sorununda geriye kalan konularda anlaşma sağlanmaması durumunda uluslararası görüşmenin gerçekleştirilmesinin mazur gösterilemeyeceği şeklinde.

EIDE’NİN TEMASLARI VE AÇIKLAMALARI

Gazete, aynı haberinde Eide’nin, dün, Atina’da, Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’la bir buçuk saat süren bir görüşme gerçekleştirdiğini yazdı.

Habere göre Çipras, Yunanistan’ın, Türk askeri ve çağ dışı garantörlük sistemi olmaksızın adil, kalıcı ve yaşayabilir bir çözüme destek verdiğini belirtti.

Eide ise Rum Haber Ajansı’na (KİPE)  verdiği röportajda, büyük konuların, güvenlik, garantiler konularının açık olduğunu, bu nedenle Atina’da ve öncesinde Ankara’da bulunduğunu ifade etti.

Bu konularda anlaşmaya yakın olunduğu şeklinde herhangi bir yanılsama da yaratmak istemediğini söyleyen Eide, müzakerelerde bu konulardaki durumun, geçmişte sanılandan daha farklı olduğunu belirtti.

Simerini gazetesine göre, Eide, KİPE’ye yaptığı açıklamada müzakerelerin, Kıbrıslılar arasındaki müzakerelerin herhangi bir başka aşamasında, hiçbir zaman bu kadar ilerlemiş olmadığını söyledi.

Annan Planı’nın, BM planı ve başarısız olduğundan da bahseden Eide, iki taraf arasındaki müzakerelerin, geçmişe göre çok ilerlemiş olduğunu ifade etti.

Eide, bu değişikliğin, iki durumun kombine olmasından kaynaklandığı düşüncesinde olduğunu belirterek, liderler arasındaki yoğun müzakereleri ortaya çıkaran iki taraf arasındaki anlayıştan bahsetti.

Eide, Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis’in, tüm konular üzerinde mutabık olmalarının gerekmediğini, ancak her birinin kendi görüşünü ifade ettiği için daha iyi bir anlayışın ortaya çıktığını, böylelikle diğerinin görüşüne yönelik olarak saygının geliştiğini belirtti.

Eide, ikinci faktörün de, iki lider ile iki müzakere grubunun uluslararası durumu göz önünde bulundurması ve var olan momentumun iyi ancak sonsuz olmadığını anlaması şeklinde olduğunu ifade etti.

Eide, bu fırsatın kaybedilmesi durumunda tarihin bunu çok sert bir şekilde yargılayacağını belirtti.

Eide ayrıca “Bu çaba, çok önemli bir şey için başarısız olacaksa tamam. Ancak pratik konulara ilişkin küçük nedenlerden başarısız olursa o zaman iyi değil” şeklinde konuştu.

Alithia gazetesi, Eide ile Çipras görüşmesine yer verdiği haberinde, Eide’nin bazı açıklamalarını da aktardı.

Habere göre, Eide, toplumların birbirlerinin korkularına neden olduklarını anlaması ve bunlara karşı tedbir alarak, korkuyu azaltma çabası göstermelerinin anahtar olduğunu söyledi.

Eide, bir tarafın, Türk askerinin mevcudiyetinin gerekli; diğer tarafın ise Türk askerinin varlığının büyük güvenlik sorunu olduğunu hissettiğini belirtti. Eide, sözlerinin devamında bu noktaya nasıl gelindiğinin ve herkesin güvenli olacağı ortak güvenlik çözümlerine varma yöntemlerinin olup olmadığına bakılması gerektiğini kaydetti.

Espen Barth Eide, garantör güçlerin, kendileriyle ilişkili olmayan konulara müdahele etmemelerinin de faydalı olduğunu ifade etti.

Alithia gazetesi “Eide, 2016 Yılı İçerisinde Annan Planı’ndan Daha İyi Bir Plan Olabilir Dedi - Garantiler İçin Formül Var” başlıklı bir başka haberinde ise Eide’nin, “Alfa Kıbrıs” TV kanalına açıklamalarda bulunduğunu yazdı.

Habere göre, Eide, yaptığı açıklamada, Yunanistan Hükümeti ile garantör güçlerin rolüne ve ileriki aylarda neler yapılabileceğine ilişkin olarak çok iyi görüşmelerde bulunduğunu söyledi.

Eide, garantör güçlerin kendi aralarında görüşme yapması için onları cesaretlendirdiğini ayrıca onlarla durumun nasıl şekillenebileceğini ele aldığını belirtti.

Bir tarafın, garantilerle ilişkin herhangi bir ifadenin elimine edilmesini, diğer tarafın ise bunun devam etmesini istediğini belirten Eide, buna bağlı olarak görüşmelerin yapılmasının iyi olacağını dile getirdi.

Garantilere ilişkin anlaşmazlığın aşılması için formülün bulunup bulunmadığı şeklindeki bir soru üzerine Eide, bunun var olduğunu ancak ifşa etmeyeceğini ifade etti.

Eide, liderler görüşmesinin ardından yapılacak ortak açıklama çerçevesinde liderlerin, New York’ta BM Genel Sekreteri Ban ile gerçekleştireceği görüşmenin tarihinin de açıklanacağını belirtti.

Eide, açıklamasında ayrıca hedefin, herkesin kazançlı çıkacağı bir çözüm olduğunu da söyledi.

EIDE’NİN MÜZAKERE ÖNCESİNDE ANASTASİADİS İLE GÖRÜŞMESİ BEKLENİYORDU

Fileleftheros gazetesi, BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’nin, liderler görüşmesinden önce, bu sabah Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis tarafından kabul edilmesinin beklendiğini de yazdı.