Narenciye üreticilerinden hükümete öneri paketi

Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği, hükümetin dikkatini narenciye sektörüne çekip, iyileştirme amaçlı proje hazırlamasını teşvik etmek amacıyla uzmanlarla bir dizi öneri hazırladı.

Konuyla ilgili yazılı bir açıklama yapan Kuzey Kıbrıs Narenciye Üreticileri Birliği Başkanı Turgut Akçın, TC Lefkoşa Büyükelçisi Halil İbrahim Akça’nın “2014 Güzelyurt Portakal Festivali” açılışında, narenciyede proje hazırlanması ve onay alması durumunda gerekli desteği sağlayacağı yönünde yaptığı konuşmadan dolayı böyle bir çalışma içine girdiklerini söyledi.

Birlik, portakal ve limonda mevcut üretimin ıslah edilmesinin yanı sıra tür değişiminin teşvik edilmesini,  greyfurt ve mandarinin artırılmasını, King mandarin aşılamasının durdurulmasını ve mevcut konsantre tesisinin kapasitesinin arttırılarak, meyve suyu paketleme tesisi kurulması önerisinde bulundu.

Narenciyeciler ayrıca ekilebilen tarım arazileri korunarak, inşaat ve diğer tesislerin atıl arazilere kaydırılmasını, Doğrudan Gelir Desteği’nin günün koşullarına göre yükseltilmesini ve Cypfruvex’in ürün bedellerini bir an önce ödemesini talep etti.

Turgut Akçın, KKTC’de üretilen tüm tarım ürünlerine, özellikle narenciye ve patatese, dış pazar aranması, bilgi ve tecrübeye sahip kişilerden bir Pazarlama Komitesi oluşturulması gerektiğini kaydetti.

Akçın, “Elimizdeki mevcut bahçelerden bu 3-5 yıl içerisinde üretilen ürünün bir vesile ile ihraç edilmesi şarttır. Aksi takdirde üreticilerimiz üretimden kopacaklar ve tarıma dönmeyecekler. Üretimden kopan üretime geri dönmeyeceği göz önünde bulundurulursa, bundan en çok zararı ülkemiz görecektir. İlgililer her şeyi gelecek olan suya bağlamaya çalışmaktadırlar oysa üretileni pazarlama imkanı yaratılmazsa hiçbir değeri olmayacaktır” dedi.

Türkiye’den KKTC’ye gelecek su projelendirilirken, hangi ürünlerin, hangi bölgelere ekileceğinin önceden planlanıp izne ve denetime tabii tutulması gerektiğini belirten Akçın, buna uymayan üreticilere doğrudan gelir desteği verilmemesi gibi çeşitli planlamalar yapılmasını istedi.

Güzelyurt bölgesi için narenciyeye alternatif olmadığını, ihracatı yapılmayan hiçbir ürünün narenciyeye alternatif olamayacağını kaydeden Akçın, kısa, orta ve uzun vadede yapılması gerekenleri 10 maddede açıkladı.

ÖNERİLER

Akçın, önerileri şöyle sıraladı:

“-Mevcut  Valensiya  çeşidinin ıslahı yani daha iri boy olan çeşitlere dönüştürülmesi. Örneğin  mitnight ve rekoltenin Pazarlayabileceğimiz tonaja indirilmesi ve yıllar içerisinde tonajın yeniden yükseltilmesi.

-Bilinçsizce katledilen g/frut ağaçlarının beyaz ve kırmızı olmak üzere 10 bin tona çıkarılması ve pazar buldukça rekoltenin daha yukarılara çıkarılması.

-Aynı şekilde yeni limon çeşitleri getirip limon üretimini de 10 bin tona çıkarılması.

-Dalında bekletilemeyen King aşılanması durdurulmalı, bu türün yeni fidan dikimi de durdurulmalıdır.

-Kolay soyulabilen erkenci ve geççi olmak üzere mandarin çeşitleri getirip ekilmeli veya aşılanmalı. Bu çeşitlerinde 10 bin tonla ilk etapta sınırlı tutulmalı.

-Mevcut Konsantre Tesisinin kapasitesinin arttırılması ve ülke ihtiyacına göre yanına bir “Meyve Suyu Paketleme Tesisi” kurulmalı.

-Lefke Bölgesine özgü Yafa Portakalın rekoltesinin korunması hatta biraz daha yükseltilmesi.

Ülkemiz erkencilik yönünden diğer ülkelerle kıyaslandığında bizim en az 10 gün erkenciliğimiz olduğu görülmektedir. Onun için planlama yaparken göz önünde bulundurulacak en önemli hususun bu olmalı ve ekim,dikim ona göre yapılmalı. Gelecek olan su çok iyi planlanmalı herkesin eşit faydalanacağı şekilde  planlanmalı ve fiyatı da Anavatan fiyatları ile aynı olmalı.

-Ekilebilen tarım arazilerinin korunması, inşaat ve diğer tesislerin atıl arazilere kaydırılması.

-Doğrudan Gelir Desteğinin günün koşullarına göre yükseltilmesi ve ödemelerinde gününde yapılması. Bahçe su kuyularında kurulacak yenilenebilir enerji konutlarda olduğu gibi üretim fazlasının KIBTEK tarafından satın alınması.

-Cypfruvexin üreticiden almış olduğu ürün bedellerinin bir an önce üreticiye ödenmesi ayni şekilde dalında kalan ürününde hükümet tarafından geciktirilmeden ödenmesi(tazmin edilmesi)”

“NARECİYE ÜRETİCİSİ YOK SAYILIYOR”

Turgut Akçın, kuraklıktan zarar gören çiftçi ve hayvancıya, her türlü mali destek ve ödeme yapılırken, adada aynı şartlarda üretim yapan ve kuraklıktan nasbini alan narenciye üreticilerinin yok sayıldıklarını iddia etti.

Akçın, “Hem dalında kalan, hem de Cypfruvexe  ürününü teslim eden üreticiye ‘konsantreyi satalım da ödeyelim’ zihniyeti ile hareket eden Tarım Bakanı ve hükümeti ayrımcılık yapmaları ve bizi yok saymaları nedeni ile bu tavırlarından dolayı onları kınıyoruz” dedi.

Parasızlıktan dolayı bahçelerini sulayamayan birçok üreticinin, bu yıl bin, bin 500 dönüm civarında bahçeyi kurumaya terk etmek zorunda kaldığını iddia eden Akçın, “Diğer yandan ağaçlandırmak için trilyonlar harcanmakta. Bu nasıl bir tezat? Bu konuları kamuoyu vicdanına bırakıyoruz, kamuoyu yargılasın” dedi.

Temmuz ayı içerisinde Meclisten geçirilen stopaj vergisinin, kuru tarım için yüzde 1, hayvancılık için yüzde 2 ve narenciye için de yüzde 3 olarak açıklandığını anımsatan Akçın, “bu rakamların kabul edilemez” olduğunu iddia etti.