DEPREM KORKUSU UYKU SORUNLARINI ARTIRDI

Kahramanmaraş ve Gaziantep merkezli depremlerin üzerinden 1 aydan fazla zaman geçti. Ancak gerek devam eden artçı depremler gerekse farklı illerde yaşanan sarsıntılar endişe yaratıyor. Bu durumun uyku sorunlarını da artırdığını belirten Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, uykusuzluğun sağlığa etkilerini anlatıp, şu önerilerde bulundu.

SAĞLIĞIMIZI NASIL ETKİLİYOR?

Sadece beynimiz uykuya ihtiyaç duymaz. Kaliteli bir uykuyla aynı zamanda vücudun bakımı, onarımı ve hormonların dengelenmesi sağlanır.

■ Uyku problemi kronikleşirse zamanla psikolojik sorunlar tetiklenebilir. Özellikle kaygı bozukluğu gelişebilir.

■ Uykudan mahrum kalmak, bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir. Bozulan bağışıklık sistemi kronik inflamasyon ve otoimmün hastalıklara yol açabilir. Eğer uykunuzu yeterince alırsanız, enfeksiyona karşı daha dirençli olursunuz. Eğer hastayken iyi uyku alırsanız, iyileşme olasılığınız artar.

■ Uyku yoksunluğu, ağrı hassasiyetini artırır. Bu nedenle kronik ağrı ile mücadele eden hastalar, uykusuzluk sorunu yaşıyorsa durumları daha da kötüleşebilir

■ Uyku sorunu yaşayan kişiler iyi uyuyanlara göre yüzde 60 daha fazla kas kütlesi kaybeder ve daha çok açlık hisseder. Çünkü uykusuz kalındığında vücutta daha fazla ghrelin yani açlık hormonu salgılanır. Ghrelin, vücudun yağ depolamasına ve açlık hissine neden olan bir hormondur. Sadece bir gecelik kötü uykunun açlıkta yüzde 15 artışa yol açtığı gösterilmiştir.

■ Uyku sırasında salgılanan bir diğer anahtar hormon, büyüme faktörüdür ve bu “gençlik hormonu” olarak da adlandırılır. İnsan büyüme hormonu, bilişsel işlev geliştirilmesinde ve vücut tamirinde, vücudun genç ve zinde kalmasında önemlidir. Uyku sorunu yaşayanlarda bu hormon salgılanmaz.

■ Uykunun kardiyovasküler sistem üzerinde de büyük etkisi vardır. Araştırmalara göre, bir saat uyku kaybettiğimizde kalp krizi vakalarında yüzde 24'lük bir artış olur.

■ Az uyku ve kanser arasında da bağlantı olduğu saptanmıştır. Dünya Sağlık Örgütü gece vardiyalı tüm meslek türlerini uyku ve uyanma ritimlerindeki kesintiler sebebiyle kanserojen riskli olarak değerlendirmiştir. Özellikle de meme, yumurtalık, kolon ve prostat kanseri için… Uykunuz ne kadar kısaysa ömrünüz de o kadar kısa olur.

BUNU YAPMAYIN!

Tüm çabalarınıza rağmen uyku probleminiz devam ediyorsa sakın uyku hapı kullanmayın. Çünkü bilimsel araştırmalar çareyi uyku haplarında arayan ve bu ilaçları gelişigüzel kullanan insanların ileriki dönemlerde bunama riskiyle karşı karşıya kaldığını gösteriyor.

RAHAT BİR UYKU İÇİN İPUÇLARI

Deprem nedeniyle yaşanan uyku sorunu yaşıyorsanız öncelikle yaşadığınız binanın güvenli olup olmadığını kontrol ettirin. Böylelikle endişe ve uyku sorunlarınız azalır. Ayrıca şunları yapmayı deneyin…

■ Yatağa girmeden önce tüm olumsuzluklardan sıyrılıp, sizi mutlu eden şeyleri düşünmeye çalışın.

■ Işık ve gürültüyü en aza indirin.

■ Yatmadan önce fazla yemek yemekten kaçının.

■ Gün içinde mutlaka yürüyüş yapın.

■ Nefes egzersizleriyle rahatlamaya çalışın.

■ Akşam saatlerinde elektronikle geçirilen vakti sınırlayın.

■ Uykuyu kaçırabilecek kafein içeren içecekleri azaltın.

■ Uyku öncesi ılık bir duş alın.

İŞTE DOĞAL REÇETELER

Melatonin: Vücudun uyku-uyanıklık döngüsü ile yüksek derecede uyum gösteren bir hormondur. Düşük melatonin seviyeleri yaşlılarda uykusuzluk ile bağlantılıdır ve takviye uyku gelişimine yardımcı olabilir. Yulaf, kızılcık, vişne, papatya, anason, cevi z, badem ve fındıkta yüksek miktarda melatonin bulunur. Melatonin salınımı gün ışığının azalmasıyla birlikte başlar, karanlıkta artar ve sabaha karşı durur. Melatonin düzeyini artırmak için gece lambası kullanmadan karanlıkta uyumanız çok önemli.

L-Theanine: Beynimizin sakin kalmasına ve odaklanmasına yardımcı olan bir amino asittir. Bu sayede uyku süresince kalitesinin artmasına yardımcı olur. L-Theanine, siyah, beyaz ve yeşil çayda bulunur.

L-triptofan: Melatonin ve serotoninin öncüsüdür. Triptofanın besin kaynakları; yumurta, balık, özellikle hindi eti olmak üzere kümes hayvanları, susam, kuzu eti ve muzdur. Besin kaynaklarının yetersiz kaldığı durumda hekim desteği ile gıda takviyeleri kullanılabilir. L-triptofan, uykuya yardımcı olmak için melatonin üretimini artırabilir ve bazı depresyon formlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Magnezyum: Vücudun ritmini düzenlemeye yardımcı olur. Bir çalışma, magnezyum, çinko ve melatonin takviyesinin yaşlılarda uykuyu iyileştirdiğini göstermiştir. Özellikle de sinir sistemine direk ulaşabilen magnezyum threonat formu rahatlamayı hızlandırır. Ispanak gibi yeşil yapraklı sebzeler, süt, yoğurt, ay çekirdeği, ceviz, fındık, kuru kayısı, muz gibi besinler magnezyum yönünden zengindir.

Lavanta: Esansiyel yağı ile uygulanan aromaterapi uyku kalitesini artırabilir ve uyandıktan sonra uyuşukluk hissini azaltabilir.

ETKİLERİ YILLARCA SÜREBİLİYOR

Peru'nun Piura şehrindeki depremin ardından yapılan araştırmaya göre depremzedelerde 5 yıl sonra bile yüzde 20'lere varan uykusuzluk yakınmaları olduğu gözlenmiş.