Cumhuriyet Meclisi Ekonomi Maliye Bütçe ve Plan Komitesi, 2019 Mali Yılı Bütçe Yasa Tasarısı’nı bugün görüşmeye başladı.

Konuşmaların ve Maliye Bakanı Serdar Denktaş’ın sunumu ardından, tasarının bütünü ele alınmaya başladı.

Bakanlar Kurulu’ndan 7 milyar 705 milyon TL olarak onaylanan bütçe yasa tasarısında, bütçe açığı 825 milyon TL olarak öngörülüyor.

TATAR

Bu bölümde ilk sözü alan Ana muhalefet UBP Genel Başkanı Ersin Tatar, yıllardır komite başkanlığı yaptığına işaret ederek, komite başkan vekili, UBP Milletvekili Sunat Atun ve kendisine söz verilmeden ara verilmesini eleştirdi.

Tatar, mali disiplin içeren düzenlemelerin Maliye Bakanlığı’nda devam ettiğini ve bunları takdir ettiğini ancak 4’lü koalisyon hükümetinin reform yapamadığını ileri sürdü.

Yeni mali protokolün anlaşma noktasından henüz çok uzak olduğuna işaret eden Tatar, bütçe açığı rakamına bakıldığında bunun düşündürücü olduğunu vurguladı.

2019, 2020 ve 2021’de bütçe açığının 2.5 milyar TL olacağını, bunun çok korkunç bir rakam olduğunu ifade eden Tatar, bu tabloyla bir borç ödemesinin de mümkün olmayacağını belirtti.

Hükümetin, reform değil, geriye gidiş yarattığını ileri süren Tatar, zorlama bir 4’lü koalisyon hükümetiyle ileriye gidişin mümkün olmayacağını savundu.

Ülkede, ekonominin gerçekten kayıt altına alınması gerektiğine dikkat çeken Tatar, ekonominin iyi yönetilebilmesi için ülkede iç borçların da konuşulması gerektiğini kaydetti.

Orta vadeli bir planlama yapıldığında, ekonomin boğulacağını, bunun için de ciddi anlamda bir performans gerektiğini belirten Tatar, bunun için de Türkiye ile olan ilişkilerin iyi olması, reformların yapılması ve protokollerin hayat bulması gerektiğini anlattı.

Ercan konusuna da değinen Tatar, havalimanından büyük bir gelir beklendiğini ve bunu çok dikkatli takip etmek gerektiğini söyledi. Tatar, terminal binasının hala yapılmamış olmasını da eleştirdi.

Bütçe fazlasına gidilebilmesinin ancak ekonominin kayıt altına alınıp, büyümesiyle mümkün olacağına işaret eden Ersin Tatar, 2019 bütçesinin hayırlara vesile olmasını temenni etti.

ATUN

Komite toplantısında daha sonra Ekonomi Maliye Bütçe ve Plan Komitesi Başkan Vekili Suat Atun söz aldı.

2019 bütçe yasa tasarısının hayırlı olmasını dileyerek konuşmasına başlayan Atun, bütçenin, hükümetin orta vadeli program, ekonomik program ve hükümet programına bakışını okuma imkanı verdiğini söyledi.

KKTC ekonomisinin küçük ada ekonomisi olduğunu dile getiren Atun, 2009’da bütçe giderlerinin önemli bölümünün maaş ve maaşla ilintili olduğuna işaret etti. Atun, bunun yapısal sorunlara işaret ettiğini anlattı. O dönemlerde KKTC bütçe açığının GSMH’ye oranının sürdürülemez durumda olduğunu anlatan Atun, reformların önemine işaret etti.

Kendi hükümet oldukları dönemde yapılan icraatlara ve yapılan reformlara değinen Atun, hükümet icraatlarını eleştirdi.

Atılan yanlış adımlar nedeniyle bugün KKTC ekonomisinin 2009 öncesine itildiğini belirten Atun, bütçe kitapçığı, orta vadeli program ve hükümet programını okuduğunu dile getirerek bütçeye, ilişkin sorular yöneltti.

Ekim ayındaki zam içeren akaryakıt düzenlemeleri kapsamında FİF’te bir düzenleme yapılıp yapılmadığını soran Atun, bu sorunun cevabını beklediğini söyledi.

Bütçeye baktığında 7,7 milyar TL’lik bir finansman ihtiyacı gördüğünü dile getiren Atun, havalimanından gelecek gelir beklentisinin özelleştirme fikrinin doğruluğunu ortaya koyduğunu anlattı. Atun, kalem kalem bütçe rakamlarını ele alarak, görüşlerini sundu.

Başbakan Tufan Erhürman’ın “siz gidin, yerinize muhasebeci gelsin” sözlerinin sonuçlarıyla karşı karşıya kaldığını kendisine bu sözler söylenmesin diye gerekli adımları atmaktan çekindiğini dile getiren Atun, bunun bedelini halkın ödediğini söyledi.

Bu bütçenin “iflas bütçesi” görüntüsü verdiğini dile getiren Atun, kendi dönemlerinde yapılan anlaşmalar sayesinde TC Gümrük ve Ticaret Bakanlığı desteğiyle e-devlet sistemine geçiş yaşandığını anlatarak, bu projenin hangi aşamada olduğunu sordu.

Atun, suç gelirlinin aklanmasının önlenmesine ilişkin yasal düzenlemenin hangi aşamada olduğunu da sordu.

Sunat Atun, kendilerinin UBP olarak böyle bir bütçeye onay vermelerinin mümkün olmadığını kaydetti.

ARIKLI

YDP Genel Başkanı Erhan Arıklı da, 2019 bütçesinin hayırlı olmasını temenni etti. Arıklı, Maliye Bakanı’nın dün yaptığı açıklamaların yüreklerine su serptiğine işaret ederek, vatandaşın kafasındaki ilk sorunun ‘maaşlar ve 13. maaşları ödenebilecek mi?’ olduğunu söyledi.

Bu kadar ekonomik sıkıntı varken piyasaya para aktarılacak olmasının çok önemli olduğunu ifade eden Arıklı, bu konuda Maliye Bakanı Serdar Denktaş’ı tebrik etti.

Bütçedeki 825 milyon TL açığa işaret eden Arıklı, bu durumda TC’den gelecek kaynakların kesintisiz gelmesinin önemine değindi ve KKTC’nin ev ödevlerini iyi yapmaması durumunda kaynak akışında meydana gelebilecek sıkıntılara değindi.

Ek mesailer konusuna da işaret eden Arıklı, bu konun bütçede çok büyük bir yara olduğunu, bunun dile getirildiğini, ancak her yıl da bütçenin bu kaleminin istikrarlı olarak artırıldığını kaydetti.

Arıklı, ek mesailer konusunda yapılacakları ve alınacak tedbirlerin yanı sıra piyasanın ucuzlatılması için neler yapılacağını sordu.

Ekonomik tedbir olarak lokantaların KDV’lerinin düşürülmesi gibi acayip tedbirler konulduğunu, bu gibi tedbirlerle insanların alım gücünün arttırılmasının mümkün olmadığını vurgulayan Arıklı, hükümetin aldığı ekonomik tedbirler konusunda eleştirilerde bulundu.

Bütçe açığını kapatmak için yapılan zamları kısır döngü olarak niteleyen Arıklı, bu konuda çok ciddi tedbirler alınması gerektiğini söyledi.

Arıklı, alınan tedbirlerin de hayata geçirilemediğini de ileri sürdü. 

DENKTAŞ

Maliye Bakanı Serdar Denktaş, eleştirilerin yanıtladığı konuşmasında, müteahhitlerle esnafın hak edişlerinin ve öğrencilerin burslarının bugün itibariyle ödenmeye başlandığını dile getirdi.

Kendisinden bütçe gerçekleşmeleriyle ilgili talep edilen rakamları aktaran Denktaş, bu yıl ek mesailere ayrılan pay artmış gibi göründüğünü ancak maaşların da arttığını söyledi.

Sağlıkta vardiya için çalışma yürüttüklerini ancak sorunla karşılaştıklarını anlatan Denktaş vardiya konusunu Gümrük Dairesi’nde hayata geçirmek için çalışmaların sürdüğünü söyledi.

Ek mesainin ödenme yöntemleriyle ilgili bu yıl çok ciddi tartışmalar yapılması gerektiğini anlatan Denktaş, mahkeme greviyle ilgili kamunun başka noktalarından ilgili yerlere odacı gönderildiğini ancak gönderilenlerin sendikalar yoluyla geri alındığını anlattı.

2018 yılında devlet gelirini artırmak için hiç zam yapmadıklarını kaydeden Denktaş, döviz nedeniyle zamlar yapılsa da devletin vergi artırımına yönelik hiçbir adım atmadığını belirtti.

800 milyondan fazla olan açık nasıl kapatılacak sorusuna geçen yıl öngörülenin üzerinde gerçekleşen ek gelir artışına işaret ederek cevap veren Denktaş, gelecek yıl özellikle maaşlarla ilgili vergi düzenlemeleri yapılacağını, teşvik kapsamında belirli bir süredir alınmayan vergilerin alınmaya başlanacağını ve bunun gelir artışı sağlayacağını dile getirdi.

“Zorlama dörtlü koalisyon” eleştirisini yanıtında “kim zorlamış bilemiyorum… Biz çok gönüllü kurduk, çok gönüllü yürütüyoruz” dedi.

Denktaş, FİF’in hoyratça kullanıldığına ilişkin sözler üzerine seçim nedeniyle UBP hükümeti döneminde yapılanların fonu hoyratça kullanmak olduğunu kaydetti. 

E-gümrük meselesi konusunda sorulan soruya 2019 sonunda biteceğini ancak kendisinin bu şekilde olmaması için e-devlet konusunda daha önceki uyarılarının UBP hükümeti döneminde dikkate alınmadığını söyledi.

Denktaş’ın konuşmasının ardından çalışmalara 14.15’e kadar ara verildi.