BÖCEK ISIRIKLARINA KARŞI NE YAPILMALI?

Yaz mevsimiyle birlikte açık havada, özellikle de ormanlık alanlarda geçirilen vakit arttı. Doğayla iç içe geçirilen bir gün güzel olsa da beraberinde getirdiği ufak sorunlar olmuyor değil. Bunlardan biri sinek ve böcek ısırıkları…

Havaların ısınmasıyla birlikte görülme sıklığı artan sinek ve böcek ısırıklarına karşı dikkatli olmak gerekiyor. Çünkü bazıları ciddi reaksiyon yaratacağı için hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmak şart.

Sinek ve böcek ısırığıyla karşılaştığımızda ne yapmalıyız? Hangi belirtileri ciddiye alıp hekime gitmeliyiz? Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hamidiye Tıp Fakültesi Dermatoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlkin Zindancı anlattı.

Vücudun vereceği tepki önemli

Öncelikle dikkat edilmesi gereken kişinin nasıl bir böcek tarafından ısırıldığı ve sonrasında yaşanan reaksiyon. Prof. Dr. Zindancı, “Bu basit sivrisinek, böcek ısırığı olup da kişinin yatkınlığından verilen alerjik reaksiyon mu veya daha kuvvetli örümcek veya çıyan gibi böceklerin yaptığı zehirleyici bir ısırık mı bir kere bunu ayırmak lazım” diyor. Çünkü ısıran böceğin cinsine, kişinin alerjik yatkınlığına göre vücudun gösterdiği tepki değişiyor.

Alerjik kişilerde daha büyük reaksiyon görülüyor

Böcek ısırıkları iki sınıfa ayrılıyor. Birinci grupta yediden yetmişe herkesin günlük hayatında sıklıkla yaşadığı basit sinek ve böcek ısırıkları bulunuyor. Bu tip ısırıklarda neler yaşanabileceğini Prof. Dr. Zindancı şöyle anlatıyor:

“Kişilerin duyarlılıklarına göre o böceğin salgıladığı birtakım proteinlere karşı verilen bir cevap, bir direnç var. Herkeste aynı olmayabilir. Alerjik bireylerde ya da yatkınlığı olan bireylerde daha şiddetli olur. Mesela ısırılan yerde birkaç dakikadan birkaç saate kadar değişen sürelerde kaşıntı, şişme, batma ve yanma olur.”

Şikayetleri azaltıcı tedavi uygulanıyor

Böcek ısırıklarının klinik özelliklerine göre hekimler tarafından hemen tanındığını ifade eden Prof. Dr. Zindancı, “Hasta kaşıntı oluyor der, ateş ve ağrıdan bahsetmez. Belki batma ve yanma olur. Klinik görüntüsü gruplaşmaya meyilli ama birbirinden uzak ayrı kabarık kızarık döküntüler olabiliyor” diyor.

Bu tip küçük ısırıklara semptomatik tedavi uygulanıyor. Prof. Dr. Zindancı, “Mevcut şikayetleri azaltıcı tedavi bunlar. Öncelikle kaşıntıyı azaltmak için bazen sürme ilaçlar bazen de ağızdan haplar ya da iğneler verilir. Tabii bu şiddete göre değişiyor” ifadesini kullanıyor.

Ne yapmak gerekiyor?

Küçük böcek ısırıklarına maruz kalan kişilerin hekime başvurmadan önce yapması gerekenleri Prof. Dr. Zindancı şöyle açıklıyor:

“Yapılması gereken ilk iş, ısırılan bölgeyi kaşımaktan kaçınmak. Çünkü kaşıntı bir süre sonra enfeksiyona sebep olur. Kişi kaşıyınca deriyi zedeliyor ve bakteri için bir giriş kapısı oluşuyor. Bu basit sinek ısırıklarında çok gördüğümüz bir problem. Kaşıntıyı azaltmak için krem ve hapları kullanabilirler. Zaten alerjik ve astımlı kişilerde bu tarz ilaçlar oluyor. Bir de çok aktif döneminde kısa süreli buz uygulaması yapılabilir. Buz uygulaması oradaki iltihabi durumu yavaşlatır. Böcek ısırıkları eğer birkaç tane ise o bölgelere ayrı ayrı buz uygulaması yapılabilir.”

Zehirli böceklerde şiddetli reaksiyon görülüyor

Bir diğer grup ise örümcek gibi zehirli böceklerin ısırıkları. Örümceğin cinsine göre bu tip ısırıklarda reaksiyon daha şiddetli yaşanıyor. Bunlarda ortaya çıkan belirtiler konusunda Prof. Dr. Zindancı bazı ipuçları veriyor:

“Ortasında kırmızı kanamalı alanlar olabilir. Örümceğin alerjik reaksiyonu daha şiddetlidir. Hatta o kadar şiddetli olabilir ki nefes darlığı, midede hassasiyet, dudakta, gözde şişme, vücutta ısırığın dışındaki yerlerde de döküntü görülebilir. O zaman da yine bir buz uygulaması yapılır, deri yıkanır ama tedavi için bir sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.”

Bulgular takip edilmeli

Örümcek veya çıyan gibi böceklerin ısırıklarındaki bir başka risk ise zehirlenme… Bu tip zehirli örümcek ve böcek ısırıklarında kişide birkaç saat sonra kaşıntıya bulantı, ateş, halsizlik hatta baş dönmesi eşlik ediyorsa vakit geçirmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulması öneriliyor. “Bu durumda hastaya hemen serum verilerek kanı sulandırılır. Eğer ısıran böcek saptanabiliyorsa, o böcek türüne karşı anti serumlar verilir” diye anlatan Prof. Dr. Zindancı, ısırılan böceğin bilinmediği durumlarda izlenmesi gereken yol konusunda şu bilgiyi veriyor:

“Hemen değil ama birkaç saat içinde reaksiyon büyüyorsa, ısırılan yerin dışında da yeni yeni döküntüler oluşuyorsa, kişide eşlik eden başka bulgular görülüyorsa hemen hekime gidilmeli. Bu bulgular ateş, ağrı, kusma, bulantı ciddi bir halsizlik, genel durum bozukluğu, dudaklarda şişme, küçük dilde şişme, gözde şişme gibi hem alerjik hem de zehirlenme belirtileri olabilir. Bunlardan bir veya birkaçının olduğu durumlarda acilen hekime başvurulmalı.”