BİLİM İNSANLARI UZAY ÇÖPLERİ İÇİN UYARIYOR… UYDU VE UZAY ARAÇLARI İÇİN TEHLİKELİ
Bilim insanları uzay çöpleri için alarm verdi. Binlerce kullanılmayan uydu ve fırlatılan roketlerden arta kalan parçalar, Dünya yörüngesinde uydular ve uzay araçları için çarpışma riski taşıyor.
11 Nisan 2023 Salı 21:23
Dünya’dan uzaya 1957 yılından bu yana binlerce roket ve uydu fırlatıldı. Bunların çoğu hala uzayda kalmaya devam ederken, gelecek süreçte daha fazlasının uzaya fırlatılmasının söz konusu olduğu biliniyor. Bu durum, uzay çöplerini artırırken, fırlatılan roket ve uyduların zamanla çarpışma riskini doğuruyor.
Gök taşlarının yanı sıra yörüngede insan yapımı çöpler de bulunuyor. Bunlar artık kullanılmayan uydu ve uzay araçları, fırlatma aracı rampaları ve ayrışma parçalarını içeriyor.
Dünya’ya birkaç 100 kilometre yakındaki bazı cisimler, atmosfere birkaç yıl sonra geri girebiliyor. Bunların çoğu atmosfere girerken sürtünmeden dolayı yanarak yok oluyor. Ancak 36 bin kilometreden fazla irtifada bulunan çöp ve uydular, Dünya’nın etrafında yüzlerce ve hatta binlerce yıl dönmeye devam edebiliyor.
İki uydunun çarpışarak birçok uzay çöpüne neden olmasının yanı sıra ABD, Çin ve Hindistan gibi bazı ülkeler, kendi uydularını yok etmek için füze kullanabiliyor. Bu da yörüngeye binlerce parçanın yayılmasına sebep oluyor.
UYDULAR İÇİN TEHDİT UNSURU
Şu an yörüngedeki uzay çöpleri, keşif girişimlerine büyük risk teşkil etmese de yörüngedeki diğer uydular için büyük tehdit unsuru olarak görülüyor.
Bir Fransız uydusu, 1996’da 10 yıl önce patlayan bir roketten kalan parçalar tarafından darbe aldı. Çin, Ocak 2007’de uydu savar testinde, eski bir meteoroloji uydusunu füze ile yok etti ve 3 bin 500’den fazla parçanın yörüngeye dağılmasına neden oldu. Bu olay, takip edilebilir cisim oranını yüzde 25 artırdı.
İki uydunun çarpıştığı ilk kaza 10 Şubat 2009’da meydana geldi. Özel Amerikan İletişim Uydusu “Iridium-33” ile Rus askeri uydusu “Kosmos2251” çarpıştı. İki uydu da yok olurken, 2 bin 300’den fazla parça açığa çıktı ve bunlardan bazıları tekrar Dünya’nın atmosferine girerek yok oldu. Mart 2021’de Çin uydusu, çarpışmanın ardından parçalara ayrıldı.
Uydular, hareket alanlarındaki uzay çöplerinden kaçınmaya ve böylece darbe almamaya çalışıyor. Her yıl yüzlerce çarpışmadan kaçınmak için Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ) dahil olmak üzere tüm uydular hareket etmek zorunda kalıyor.
UYDULARIN SAYISI ARTTIKÇA ÇARPIŞMA RİSKİ DE ARTIYOR
ISS, 1999’dan bu yana 25 kez uzay çöplerinden kaçınmak için manevra yaptı. Avrupa Uzay Ajansının bir uydusu da Eylül 2019’da büyük bir uydu takımıyla çarpışmadan kaçınmak için ilk hareketini yaptı.
UUI, 2021’de Rusya’nın yaptığı uydu savar füze testinden kaynaklanan uzay çöpü nedeniyle çarpışmadan kaçınmak için manevra yapmak zorunda kaldı. Kasım 2021’de UUİ astronotları, uzay istasyonu bir uzay çöpünün yakınından geçerken nakil uzay aracında sığındı.
Çin’in de bilimsel gözlem uydusu, Ocak 2022’de Rusya’nın bu testinden ötürü çarpışma tehlikesi yaşadı.
Şirketlerin, özellikle internet kullanımı için yeni uydu takımlarını uzaya fırlatma planları, uzay çöplerinin artmasına neden olabilir. Bu durumda yörüngede 50 bin daha uydu hareket etmeye başlayabilir ve bu da uzun vadede daha çok çarpışmadan kaçınma manevrasını gerektirebilir.
KESSLER SENDROMU
NASA bilim insanlarından Donald Kessler, 1978’de yörüngede çok fazla uzay çöpü birikmesi halinde zincirleme bir etki yaratabileceğini, daha fazla cismin çarpışarak yeni uzay çöpleri oluşturabileceğini öne sürdü.
Kessler, bunun sonucunda da Dünya yörüngesinin ileride kullanılamaz hale gelebileceğini iddia etti. Bu fikir, aşırı gözükse de bazı uzmanlar bunun bir çeşidinin bir gün gerçekleşebileceğinden endişe duyuyor. Bu nedenle bu durumdan kaçınılması gerektiği belirtiliyor.
YÖRÜNGEDE 28 BİN 160 CİSİM BULUNUYOR
Avrupa Uzay Ajansı’nın verilerine göre, 60 yıldan daha uzun süredir devam eden uzay faaliyetleri çerçevesinde 6 bin 50’den fazla roket fırlatıldı ve bu, yörüngede 56 bin 450 takip edilebilir cisme neden oldu.
Bu cisimlerin yaklaşık 28 bin 160’ı uzayda kaldı ve bunlar, ABD Savunma Bakanlığına bağlı küresel Uzay Gözetleme Ağı (SSN) tarafından takip ediliyor. Bunların yaklaşık 4 bini aktif uydu görevi görüyor.
SSN, özellikle alçak yörüngedeki 5-10 santimetre arası ile 30 santimetre ile 1 metre arasında değişen jeostatik irtifadaki cisimlere odaklanıyor.
1961’den bu yana yörüngede 560’tan fazla parçalanma olayı kaydedildi. Bunların yalnızca 7’sinin çarpışma ve uzay araçlarının patlaması sonucu oluştuğu belirtiliyor. Ancak gelecekte uzay çöplerinin kaynağının ağırlıklı olarak çarpışmalar olması bekleniyor.
Bugün yıllık fırlatma sayısının 110 civarında olması ve yılda 10-11 kez kırılma/parçalanma yaşanmasıyla uzaydaki çöplerin sayısının artması tahmin ediliyor. Çöplerin artmasıyla da çarpışma ihtimali artıyor ve bu da yörüngede oluşacak parçaları artırarak daha da fazla çarpışma riski doğuruyor.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER TALEBİ
Birleşmiş Milletler (BM), tüm şirketlerden görevi sona eren uyduların 25 yıl içerisinde yörüngeden kaldırılmasını talep ediyor. Ancak bazı uyduların görevleri baştan başarısız olduğunda bu durum karışıklığa neden oluyor. Bu durumda genellikle uyduların atmosfere sokularak yanıp yok olması yöntemi tercih ediliyor. Uzmanlar, aktif olmayan uyduların yörüngeden kaldırılması durumunda gelecekte yörüngedeki uzay çöpü sorununun hafifletilebileceğini belirtiyor.
- Döviz haftaya nasıl başladı?Döviz haftaya nasıl başladı?20 Mayıs 2024 Pazartesi 08:37PARA BORSA
- İran Cumhurbaşkanı Helikopter kazasında Hayatını kaybettiİran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Amir Abdullahyan'ı taşıyan helikopter kaza yaptı. Helikopterin tamamen yandığı ve enkazda yaşam belirtisi olmadığı açıklandı. İran devlet televizyonu, Reisi ve beraberindekilerin hayatını kaybet20 Mayıs 2024 Pazartesi 08:28ORTADOĞU
- Gözler asgari ücrette... Ne kadar olacak?Gözler asgari ücrette... Ne kadar olacak?20 Mayıs 2024 Pazartesi 08:21KIBRIS
- Yer yer sağanak yağmur bekleniyorMeteoroloji Dairesinden verilen bilgiye göre, bugün yer yer sağanak yağmur bekleniyor.20 Mayıs 2024 Pazartesi 08:19HAVA DURUMU
- LAÜ’de “Yerel Ürünler ile Sağlıklı Yaşam” günleri düzenleniyorLefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) “Yerel Ürünler ile Sağlıklı Yaşam” günleri çerçevesinde yerli ürünler etkinliği LAÜ kampüsünde düzenlendi. Etkinlikte Lefke’nin simgesi olan portakal filelerde dağıtıldı.19 Mayıs 2024 Pazar 17:17LAÜ - LEFKE AVRUPA ÜNİVERSİTESİ
- Ev partisine operasyon...5’i uyuşturucudan tutuklandı, 19’u ikamet izinsiz çıktıEsentepe’de eğlence düzenlenen bir eve operasyon düzenlendi. Operasyonda 5 kişi uyuşturucudan tutuklandı. Eğlence için evde bulunan 19 kişinin ise ülkede ikamet izinsiz oldukları tespit edildi.19 Mayıs 2024 Pazar 17:14KIBRIS
- Prof. Dr. Hamza Duygu, “Dünya Hipertansiyon Günü”nde hastalıkla ilgili bilinmesi gerekenleri açıkladı.Prof. Dr. Hamza Duygu, “Dünya Hipertansiyon Günü”nde hastalıkla ilgili bilinmesi gerekenleri açıkladı.19 Mayıs 2024 Pazar 17:11GENEL SAĞLIK
- Hayvan üreticileri yarın Lefkoşa’da süresiz araçlı eylem başlatıyor…Hayvan Üreticileri ve Yetiştiricileri Birliği yarın Lefkoşa’da süresiz araçlı eylem başlatıyor. Üreticiler, ilk olarak Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’na ardından Başbakanlık önüne gidecek.19 Mayıs 2024 Pazar 16:44LEFKOŞA
- Yenierenköy Belediyesi Meclis üyesine ihale verdi iddiası!Halkın Partisi Erenköy-Karpaz Belediyesi’nde yapılan ihalede Belediyeler Yasası’nda açıkça yasaklanmış olmasına rağmen bir belediye meclis üyesine ihale verildiğini ve yasaların çiğnendiğini açıkladı.19 Mayıs 2024 Pazar 16:30İSKELE
- Şanlıurfa'da iki grup arasında çıkan kavgayı ayırmak için ezan okuduŞanlıurfa'da, park yeri nedeniyle kavga eden iki grubu ayırmak isteyen bir kişi ezan okumaya başladı. O anlar cep telefonu kamerasıyla kaydedilirken, kavga çevredekilerin müdahalesiyle son buldu.19 Mayıs 2024 Pazar 15:36TÜRKİYE
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2014 Detay Kıbrıs
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.