BALIKÇILARA PROTOKOL KAZIĞI

SAMAN ALTINDAN SU YÜRÜTTÜLER

Karpaz’daki balıkçılar bunca zaman KKTC karasularına gelen trollerin ‘kaçak avlandıklarını’ zannederken, meğer KKTC ve TC hükümetleri arasında imzalanan protokolle Türk teknelerine KKTC karasularında balık avlama izni verilmiş…

 BALIKÇILARI ‘SIĞINIYORLAR’ DİYE UYUTTULAR

KKTC karasularında avlanan TC bandıralı tekneleri şikâyet eden Kıbrıslı balıkçılara ‘avlanmıyorlar, limana sığınıyorlar’ diyen hükümet Türkiye Hükümetiyle imzaladığı anlaşmadaki maddenin adını bile etmedi…

 KKTC KARASULARI TC’Lİ BALIKÇILARA AÇIK

Protokolde; iki ülke tarafından karşılıklı olarak iki taraf balıkçı gemilerine ‘karasuları dışında’ avlanma hakkı tanırken, Protokolün 6’ncı maddesinde ise, TC balıkçı gemilerine, KKTC sularında avlanmalarına da imkân tanınıyor.

 MEĞER KAÇAK DEĞİL YASAL AVLANIYORLARMIŞ

Bu madde, iki hükümet arasında imzalanan protokolün tek taraflı olduğu yorumlarına neden olurken, Türkiyeli balıkçılara ait trol ve gırgır teknelerinin, KKTC karasularında, bilinenin aksine kaçak olarak değil yasal avlandıkları anlaşılıyor.

 Taner ULUTAŞ-Rana SARRO

Türkiye karasularında yasak olan trol ve gırgır ağlarıyla balık avcılığını, KKTC karasularında yapan Türkiyeli balıkçıların kaçak değil ‘yasal’ avlandıkları ortaya çıktı.

KKTC karasuları Türkiye’den gelen trol ve gırgır tekneleri ile kuşatılırken, yetkiler bunca zaman balıkçıların şikâyetlerine ‘tekneler, hava muhalefeti nedeniyle KKTC karasularına girdiler” açıklamasıyla gerçekleri balıkçılar ve çevreciler başta olmak üzere halktan gizlediler.

TC hükümeti ile KKTC hükümeti arasındaki balıkçılık alanında 27 Haziran 2001 tarihinde imzalanan ve iki yılda bir yenilenen işbirliği protokolü ve ‘Milletlerarası Antlaşma’ ise kamuoyunun bilgisine hiç getirilmedi.

Bu işbirliği protokolüne göre, karasularımızı mesken tutan Türkiyeli balıkçılara ait trol ve gırgır teknelerinin, KKTC karasularında, bilinenin aksine kaçak olarak değil yasal avlandıkları anlaşılıyor.

Protokolün bir maddesinde belirtilen; TC balıkçı gemilerinin, KKTC sularında avlanmalarına imkân tanındığı öğrenilirken, bu maddenin KKTC sularında ‘balığı tükettiği ve yer altını kurttuğu’ bilinen trol ve gırgır avcılığı yapan avcılığını yasal kıldığı ortaya çıktı.

KKTC karasularında avlanan TC’li balıkçılara Sahil Güvenlik’in müdahale edememesi ve yetkilerin hava muhalefeti nedeniyle KKTC karasularına girdikleri ve avlanmanın olmadığı açıklamalarıyla ise, bu protokolün halktan gizlenmek istendiği anlaşılıyor.

 BALIKÇILIK ALANINDA İŞBİRLİĞİ PROTOKOLÜ

Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti arasında imzalanan ‘Balıkçılık Alanında İşbirliği Protokolü, 2001/3020 Sayılı TC Resmi Gazete’de yer alıyor.

Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Köy İşleri Bakanı’nın Ağustos 1999 tarihinde KKTC’ye yapmış olduğu ziyaret esnasında, iki bakan tarafından imzalanan Ortak Mutabakat Metni dikkate alınarak, 27 Haziran 2001 tarihinde Lefkoşa’da TC ile KKTC hükümetleri arasında balıkçılık alanında işbirliği protokolü imzaladığı görülüyor.

 “BALIKÇILIK ALANINDA İŞBİRLİĞİ”

Protokolde, KKTC’nin TC ile balıkçılık alanında işbirliği yapmasının uygun görüldüğü belirtiliyor.

Protokolün amacının; TC ile KKTC arasında, Akdeniz’deki balıkçılık kaynaklarının araştırılması, korunması, ekonomik ve sürdürülebilir anlamda işletilmesi, su ürünlerinin işlenmesi ve değerlendirilmesi konularında işbirliği geliştirmek olduğu yazıyor.

 “İKİ ÜLKENİN MENFAATLERİ DOĞRULTUSUNDA…”

Protokolde, iki ülke arasında sınırlı olan balıkçılık ilişkilerini güçlendirmek arzusuyla yapıldığı belirtilirken, iki ülkenin menfaatleri doğrultusunda bu canlı kaynakların korunması ve rasyonel işletilmesi gerektiğinin bilincinde olunduğu belirtiliyor.

Bu protokolde, iki ülkenin iç suları dışında, hükümranlık alanları içerisinde bulunan deniz canlı kaynakları ile Akdeniz’de uluslar arası sularda yer alan balıkçılık faaliyetleri ile ilgili uygulamaları kapsayacaktır” deniliyor.

  “KARASULARI DIŞINDA AVLANMA HAKKI”

Protokolde belirtilen işbirliği alanları; iki ülke tarafından karşılıklı olarak iki taraf balıkçı gemilerine ‘karasuları dışında’ avlanma hakkı tanınmasını; avlanma araç ve gereçleri ile balıkçı gemilerinin ticaretine ilişkin ilişkilerin güçlendirilmesi ve imkânların geliştirilmesi içeriyor.

İşbirliği alanlarında; KKTC’de su ürünlerinin işlenmesi, değerlendirilmesi ve pazarlanması konularında özel sektör ortak yatırımlarının devreye sokulması ve bunu sağlayacak  teşvik tedbirlerinin uygulanması maddesi de dikkat çekiyor.

Protokolde yer alan özel yükümlülüklerde; TC tarafı, KKTC balıkçı gemilerine Akdeniz’in TC ‘karasuları dışındaki’ avcılık sahalarında avcılık imkânı tanırırken; KKTC tarafı da, TC balıkçı gemilerine Akdeniz’in KKTC ‘karasuları dışındaki’ avcılık sahalarında avcılık imkânı tanıyor.

 “TC’LİLERE KKTC SULARINDA DA AVLANMA İMKÂNI”

Buna karşın Protokolün 6’ncı maddesinde ise, TC balıkçı gemilerinin, KKTC sularında avlanmalarına imkân tanıyor. Bu madde, iki hükümet arasında imzalanan protokolün tek taraflı olduğu yorumlarına neden oluyor.

Protokolün 6’ncı Maddesi; “Bu protokolün 4’üncü maddesinin 4’üncü bendinde yer alan hususa bağlı olarak, KKTC sularında avlanacak TC balıkçı gemilerinin sayısı ve adlarını, balıkçıların KKTC sözleşme yapacakları balıkçıları, şirket ve kooperatifleri tespit etmek, avlanılan ürünlerden KKTC tarafına verilecek pay ve ödemelerin esaslarını belirlemek, avcılığa ilişkin diğer düzenlemeleri yapmak ve gelişmeleri değerlendirmek üzere bir komisyon kurulur” diyor.

 PROTOKOL HER 2 YILDA BİR YENİLENİYOR

Protokolün imzalandığı tarihten itibaren iki yıl için yürürlükte kalacağı, bu süre taraflardan herhangi birince aksi belirtilmediği takdirde iki yıl süreyle uzayacağı belirtiliyor.

Protokol metninde yer alan hususların her iki tarafın ortak önerileri ile değiştirilebileceği veya olmayan hususların protokole ilave edilebileceği yazıyor.

Protokole TC hükümeti adına Tarım ve Köy İşleri Bakanı Prof. Dr. Hüsnü Yusuf Gökalp KKTC hükümeti adına Tarım ve Orman Bakanı İrsen Küçük’ün imza koyduğu görülüyor.