AVRUPA KONSEYİ'NDE GÜNDEM ENERJİ; ÜÇÜNCÜ ÜLKELERİN YAPTIRIMLARA KATILIMI MESELESİ MASADA

Brüksel'de basına bilgi veren bir AB yetkilisine göre enerji fiyatlarının kontrolüne yönelik tedbirler, Avrupa Birliği'nin kritik altyapısının korunması, Ukrayna'daki durum ve İran'da sivillere yönelik şiddet perşembe ve cuma günü yapılacak Avrupa Konseyi toplantısında 27 devlet ve hükûmet başkanının gündeminde olacak.

Enerji fiyatları konusunda AB yetkilisi, stratejik bir görüşmenin yapıldığı Prag'daki gayriresmî toplantıdan bu yana hareketlilik yaşandığını ancak şimdi karar alma zamanı olduğunu belirtti.

Zirve perşembe günü, ithal gaz fiyatlarına dinamik bir üst sınır, ortak gaz piyasaları için bir mekanizma ve enerji güvenliği krizi durumunda bir dayanışma çerçevesi oluşturulması gibi Komisyon önerileri temelinde, artan enerji fiyatlarını frenleyecek tedbirler üzerinde anlaşmaya varmaya odaklanacak.

Cuma sabahı ise zirve, yeni şekillenen uluslararası ortamda Çin ile ilişkilerin gözden geçirilmesi başta olmak üzere dış ilişkilere odaklanacak.

Enerji konusunda ise yetkili, bunun pek çok teknik konuyu ve uygulanması zaman alacak tedbirleri içeren bir tartışma olduğunu belirterek gündemde, bir fiyat düzeltme mekanizması ya da "dinamik fiyat koridoru" olan gaz tavanının bulunduğunu ve bu konuda uzun bir tartışma beklendiğini de sözlerine ekledi.

Kaynak, liderlerin tavan seviyesinin ayrıntılarına girmeyeceğini, ancak enerji bakanlarına yön verileceğini ve bu aşamada esas olarak arz güvenliği ve fiyatların düşürülmesine odaklanacakları görüşünü paylaştı.

Diğer hususların yanı sıra, ortak bir platform aracılığıyla ortak gaz piyasasına mart ayında karar verildiğini, ancak o dönemde üye ülkeler arasında rekabet olduğunu belirten kaynak sıvılaştırılmış doğal gaz için yeni bir fiyat endeksinin geliştirilmesiyle ilgili olarak, enerji bakanlarının önümüzdeki hafta üzerinde çalışacakları birkaç teknik sorunun bulunduğuna dikkat çekti.

"İberya modeli"nin uygulanması, yani şu anda İberya'da uygulanan elektrik üretimi için kullanılan doğal gaz fiyatındaki indirimin AB düzeyinde uygulanması önerisine de atıfta bulunan kaynak bu modelin Avrupa özelinde ele alınacağını belirtti.

Prag'da gerçekleşen bu tartışmanın özellikle tavanla ilgili farkının ne olduğu sorusuna cevaben yetkili, Prag'da bu konuda her ülke için farklı başlangıç noktaları olduğunu ancak yapılan hazırlık çalışmalarının ve gerçekleşecek tartışmanın amacının yakınlaşmalar sağlamak olduğunu söyledi.

İran'la ilgili bir soruyu yanıtlayan yetkili, ülke içindeki baskılar nedeniyle bu ülkeye yönelik yaptırımlar konusunda yürütülen hazırlık çalışmalarının liderler tarafından görüşülmek üzere tamamlanacağı tahmininde bulundu.

Rusya tarafından sivillere yönelik saldırılarda kullanılan İran'a ait insansız hava araçlarının doğrudan Tahran’dan satın alınıp alınmadığı sorusu üzerine yetkili, ortada kanıtlar olduğunu ve AB'nin bu konuda harekete geçtiğini söylemekle yetindi.

Yaptırımlara uyum ve uyumsuzluk

Öte yandan, aynı AB yetkilisinin de teyit ettiği üzere, AB üyesi olmayan ülkelerin yaptırımlara uymaması ya da bunları uygulamaması konusu Türkiye'yi de ilgilendiren bir mesele olarak öne çıkıyor.

Bu konudaki bir soru üzerine yetkili, önemli olanın öncelikle üçüncü ülkelerin yaptırımlara uyumu konusunda tam olarak ne olup bittiğini tespit etmek ve ardından tedbirleri belirlemek olduğunu belirtirken, bu konunun liderler tarafından Prag'daki gayriresmî toplantıda, Avrupa Siyasi Topluluğu toplantısında ve ikili temaslarda da ele alındığını hatırlattı.

Yaptırımların aşılması konusunda bazı tedbirlerin alınmasının beklendiğini vurguladı.

Hatırlanacağı üzere, son yaptırım paketinde 27 ülke, gerçek ve tüzel kişilerin hedef alınan tedbirler listesine eklenebileceği ve yaptırımların delinmesini kapsayan yeni bir kategori oluşturulması konusunda anlaşmaya varmıştı.

Ayrıca, Komisyon'un Türkiye ve Sırbistan'a ilişkin genişleme raporlarında, bu iki ülkenin Rusya'ya karşı AB'nin uyguladığı yaptırımlara benzer yaptırımlar uygulamayı reddetmesine özel atıfta bulunuldu.