AV. BOYSAN BOYRA: “ARPA İHALESİ İPTAL EDİLMELİ”

Toplumcu Demokrasi Partisi (TDP) Merkez Yönetim Kurulu (MYK) Üyesi ve Hukuk Komitesi Başkanı Av. Boysan Boyra, Toprak Ürünleri Kurumu’nun arpa ihalesinin hayvancıya arpa kılığında saman satmakla eşdeğer olduğunu belirterek, arpa ihalesi ve ihale ile ilgili tüm kararların iptal edilmesi çağrısı yaptı.

Boyra, doğru ısıda depolanmamış ve gerektiği şekilde havalandırılmamış, nem oranı yüksek, elde kalmış ve küflenme belirtileri göstermiş, İhale Şartnamesinde belirtildiğinin aksine, 2014 ürünü değil, geçmiş yılların üretimi olan, elde kalmış ucuz ve değersiz bir arpanın yüksek fiyattan alımı neticesini doğuracak olan ihalenin durdurularak iptal edilmesi gerektiğini kaydetti.

Toprak Ürünleri Kurumu tarafından 26 Haziran tarihinde çıkılan ve 4 iş günü bir süre verilerek 3 Temmuz tarihinde kapatılan 32 milyon dolarlık arpa ihalesinin kamu menfaati ve Hayvan Yetiştiricilerinin çıkarları gözetilmeden yapıldığını kaydeden Boyra, ihale ile ilgili tüm kararların iptal edilmesi, Sayıştay’ın da ihale ile ilgili tüm işlem ve kararlar hakkında soruşturma başlatması gerektiğini kaydetti.

Av. Boyra, sözkonusu arpa ihale kararı ve tüm işlemlerin iptali için, Yüksek İdari Mahkemesine dava açılması konusunun TDP’nin yetkili organlarında değerlendirileceğini de ifade etti.

TDP MYK Üyesi ve Hukuk Komitesi Başkanı Av. Boysan Boyra’nın konuyla ilgili açıklamasının tam metni şöyle:

Aşağıda izah edeceğimiz nedenlerden ötürü

Toprak Ürünleri Kurumu tarafından 26 Haziran tarihinde çıkılan ve  4 iş günü bir süre verilerek  3 Temmuz  tarihinde kapatılan 32 milyon dolarlık arpa  ihalesi ve bu ihale ile ilgili tüm kararlar derhal  iptal edilmeli

Sayıştay bu ihale ile ilgili tüm işlem ve kararları derhal soruşturmaya başlamalıdır.

Toprak Ürünleri Kurumu mevzu bahis ihaleye çıkarken asgari spesifikasyonları şöyle ilan etmiştir;

Sadece bu tabloda yer alan spesifikasyonlar bile Toprak Ürünleri Kurumunun ve çıktığı ihalenin ne kadar hatalı olduğunu anlamaya yetmektedir.  Bu bir hata mıdır ? Yoksa ihaleye çıkan kişiler böyle bir ihaleye çıkma kriterlerini bilemeyecek kadar tecrübesiz mi ?Yoksa 32 milyonluk dev bir ihaleyi bilimsel bir şekilde ve toplumun yararına sonuçlandırmayı başaracak uzmanlarımız  yok mudur. İşin içinde kötü niyet var mıdır? Bütün bunların sayıştay ve yetkili birimler tarafından araştırılması ve gerçek yanıtın halkımıza açıklanması gerekmektedir.

Yanlışlar ve  hatalar zincirinin halkaları aşağıda belirtilmiştir:

HL/Kg.“Test Ağırlık’’ DEĞERİ :

Yemlik arpanın en önemli kalite kriteri olan ‘’Test weight’’ yani  ‘’Kg/hl’’ cinsinden ifade edilen ’ “Test Ağırlık’’ değeridir. Toprak Ürünleri Kurumu nun ihale şartları arasında  kabul ettiği ve yukardaki çizelgede  (a) paragrafında ‘’Kg/hl’’  olarak belirtilmesi gereken Test ağırlığı,  tabloda ‘’HL/Kg’’ olarak belirtilmesi ciddi bir hatadır ve  Kurumun  bu konudaki bilgi noksanlığını göstermektedir.

Yemlik arpanın en önemli kalite kriteri olan ‘’Test Ağırlık’’ asgari değeri, Şartname Tablosunda  %58-60 şeklinde iki değer içerdiği için matematiksel bakımdan birbaşka bilgisizliği  göstermektedir.    Asgari ‘’Test Ağırlık’’değeri  ya %58 ya da %60 olarak, yani tek bir değer olarak belirtilmeli idi.TÜK’ün Şartname Tablosuna koyduğu %60 değerinin hiçbir anlamı ve geçerliliği yoktur.  %60 rakamı kamuoyunu  yanıltmaktadır. İhaleye katılanlara “bana temin edeceğiniz arpanın “test ağırlık” derecesinin  %58 olması yeterlidir” dedikten sonra %60 rakamını oraya niye yazıyorsunuz?

Bu beceriksizlik ve bilgisizlik rekorları kıran İhale Şartnamesi, dünyada bir ilki daha başarmış ve ‘asgari(minimum)’  değer olarak belirlenen ve matematiksel olarak  tekbir rakam olması gereken bir kriteri,  bir rakam daha eklenerek anlamsızlık  rekoru kırılmıştır.

Yemlik arpanın en önemli kalite kriteri olan ‘’Test Ağırlık’’ değeri, uluslararası standartlarda ‘’Grade 1’’, yani birinci sınıf yemlik arpa için asgari %62,5 olarak belirtilirken; ‘’Grade 2’’, yani ikinci sınıf yemlik arpa için asgari %60 olarak belirtilirken, TÜK ikinci sınıf yemlik arpa kriterlerine dahi sahip olmayan %58 asgari ‘’Test Ağırlık’’ kriterini, hangi mantıkla veya amaçla belirlemiştir? Kuraklık nedeniyle meralarda otlatma imkanı kalmamış ve bunun sonucu iflasla karşı karşıya olan Hayvan Yetiştiricileri için yemlik arpanın birinci sınıf olması, yani enerji değerinin, başka bir deyişle besin değerinin yüksek olması, verimlilik sağlanması ve hayatta kalabilmeleri için şarttır. İhale şartnamesinde belirtilmiş olan %58 ‘’Test Ağırlık’’kriteri, hayvancıya arpa kılığında saman satmakla eşdeğerdir; $260 fiyatla %58 ‘’Test Ağırlık’’ değeri olan yemlik arpa almak, altın niyetine, altın suyuna batırılmış teneke almakla eşdeğerdir.  Yemlik arpanın  asgari‘’Test Ağırlık’’ değerini  %58 olarak belirleyip, ‘’Test Ağırlık’’ değeri  %62,5 olan Arpa fiyatına($260/mt)   asgari ‘’Test Ağırlık’’ değeri  %58 olan besin değeri çok düşük, ikinci sınıf bile olmayan yemlik arpa almanın   amacı ne olabilir. Yukarda sorduğumuz soruları burada bir kez daha sormak durumunda kalıyorum

Bu bir hata mıdır ? Yoksa ihaleye çıkan kişiler böyle bir ihaleye çıkma kriterlerini bilemeyecek kadar tecrübesiz mi ?Yoksa 32 milyonluk dev bir ihaleyi bilimsel bir şekilde ve toplumun yararına sonuçlandırmayı başaracak uzmanlarımız  yok mudur. İşin içinde kötü niyet  var mıdır?  Bütün bunların sayıştay ve yetkili birimler tarafından araştırılması ve gerçek yanıtın halkımıza açıklanması gerekmektedir.  Kamu menfaati gereği bu ihale derhal iptal edilmeli ve TÜK Yönetim Kurulu derhal soruşturulmalı, hata veya ihmali olanlar varsa görevden alınmalıdır.

Toprak Ürünleri Kurumunun arpa ihalesine çıkarken ihaleye katılanlardan talep ettiği asgari spesifikasyonlar tablosunu incelemeye devam etmek istiyorum;

B- YABANCI MADDE ORANI:

Uluslararası standartlar, birinci ve ikinci sınıf yemlik arpada ‘’Yabancı madde’’ oranını azami %1 olarak belirlerken, TÜK Yönetim Kurulu hangi mantıkla veya amaçla ‘’Yabancı Madde’’ oranını  %2 olarak belirlemiştir?  ‘’Yabancı madde’’ tanımı, yani yabancı madde olarak nelere izin verildiği, nelere izin verilmediği niye belirtilmemiştir? “Yabancı madde” oranının %2 olarak belirtilmesi ve tanımının yapılmamış olması devleti milyonlarca lira zarara sokacaktır.

C-DİĞER HUBUBAT

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi ithal edilecek arpa içerisinde bulunacak olan  ‘’Diğer Hububat’ın  en fazla %2 olması öngörülmüştür. Uluslararası standartlar,  birinci sınıf yemlik arpada ‘’Diğer Hububat’’ oranını  %1,2 olarak, ikinci sınıf yemlik arpada ise %2 olarak belirlerken, TÜK Yönetim Kurulu hangi mantıkla veya amaçla ‘’Diğer Hububat’’ oranını %2 olarak belirlemiştir?

Bu bağlamda yapılmış olan daha büyük bir hata,  %2 ‘’Diğer Hububat’’ içerisinde kabul edilebilecek ve kabul edilemeyecek tohum veya bitkilerin belirlenmemiş olmasıdır. Saldırgan bir bitki veya bitki tohumunun adamıza yemlik arpa ile getirilmesinin uzun dönemli zararları hakkında Tarım Bakanlığının TÜK Yönetim Kurulundaki Temsilcilerinin, Ziraat Mühendisleri Odası Temsilcisinin ve Çiftçiler Birliği Temsilcisinin bilgisi veya herhangi bir düşüncesi var mıdır? Yoksa, TÜK Yönetim Kurulunda hangi amaç için bulunuyorlar??

D- RUTUBET

Azami ‘’Nem Oranı’’ (Rutubet başlığı altında  incelenmiştir)   %14 olarak belirtilmiş olan İhale Şartnamesinde, ‘%14 ‘’Nem Oranı’’yemlik arpanın fırınlanmamış(kurutulmamış) olduğunu gösteren bir kriterdir. TÜK Yönetim Kurulu  %14 nem oranı öcüsünü koyarken nem oranı ile ithal edilen yemlik arpanın depolarda bir aydan fazla bir süre tutulması durumunda, arpa kalitesinde bozulmalar olacağını biliyor mu? Gıda, Tarım ve Enerji Bakanı ve TÜK Yönetim Kurulu böyle bir zarar oluşması durumunda, zarardan şahsen sorumlu olacaklarını biliyorlar mı? Eğer, bir aydan fazla bir depolama süresi oluşma ihtimali varsa, azami ‘’Nem Oranı’’ niye, uluslararası standartlarda belirtildiği şekilde, %12,5 olarak belirlenmemiştir?

E- KIRIK DANE

Kırık Dane’’ oranı  %1 gibi çok yüksek bir oran olarak belirlenmiştir?

F- RASTIK

G-PROTEİN

H-AFLOTOKSİN 

İ-MİCOTOKSİN

bir yandan yemlik arpada ‘’Micotoxin’’ bulunmayacağı belirtilmiş, diğer yandan, bir ‘’Micotoxin’’çeşidi  olan ve ithal edilecek yemlik arpada bulunmasına izin verilen ‘’Aflotoxin’’ için  20ppbazami bir değer belirtilmiştir. Böyle  bir ihale dosyası ancak bilgisizlikle hazırlanabilir.  Peki, akut toksik ve potansiyel kanserojen etkiye sahip olan ‘’Aflotoxin’’in arpada bulunmasına izin verilir ve azami değeri belirlenirken,  yine  çok kritik olan Deoxynivalenol (DON), Zearalenone, OchratoxinveFumonisin gibi diğer ‘’Micotoxin’’ler için neden azami değerler belirlenmemiştir?  Bu ‘’Micotoxin’’ler le ilgili azami değerler niye İhale Şartnamesinde belirtilmemiştir?  Bu nasıl bir çelişkiler yumağıdır?

Yemlik arpanın‘’Micotoxin’’  ve  ‘’Küf ve böcek’’lerden arınmış olması, İhale Şartnamesine konurken, ayni bilge TÜK Yönetim Kurulu, ithal edilecek yemlik arpada azami %0,5 oranında ‘’Rastık’’ bulunabileceğini belirtiyor . Böyle bir kriter koymak  KKTC Gıda, Tarım ve Enerji Bakanlığınırezil etmekle eş anlamlıdır.

TÜK Yönetim Kurulu  ‘’Rastık’’ın ne olduğunu acaba bilmiyor mu?  ‘’Rastık’’ özellikle buğday, çavdar, arpa gibi tahılların dokularında yaşayan bir kısım asalak mantarların (Micotoksin) sporlarınca meydana getirilen,  kurum görünümündeki sporların tahıl tanelerinin içine girip zarar vermeden başak oluşumuna kadar bitki içinde büyüyen ve başak çıkarken tane oluşumunu engelleyen ve uluslararası yemlik arpa standartlarında arpada bulunmasına izin verilmeyen, literatürde‘’Ball&CoveredSmut’’ olarak tanımlanan bir hastalıktır. Bu nedenle  İhale Şartnamesi kendi kendisi ile çelişmekte ve konulan bir şart diğer şartı geçersiz kılmaktadır.

İHALE ŞARTNAMESİNE GÖRE PROTEİN

İhale şartnamesinin, asgari spesifikasyonlar bölümünde ki  (g) maddesi, arpanın ihtiva etmesi gereken asgari protein miktarını % 10,5 - %11 olarak belirtmiştir. ‘’Protein’’ ile ilgili madde de kendi içinde kabul edilmesi mümkün olmayan 3 temel hata içermektedir:

Asgari  ‘’Protein’’değeri  ya % 10,5 ya da % 11 olarak, yani tek bir değer olarak belirtilir. % 10,5 değeri Şartnamede durduğu sürece, TÜK’ün Şartname Tablosuna koyduğu % 11 değerinin hiçbir anlamı ve geçerliliği yoktur. Aranan değer minimum % 10,5  şart koşulduktan sonra kimse sana daha yüksek bir değer temin etmek için koşturmayacaktır.

Yemlik arpanın en önemli kalite kriteri ‘’Test Ağırlık’’ değeri  (kg/hl) olup ‘’enerji kaynağı’’ olan arpanın içerdiği nişasta miktarını, yani enerji miktarını, dolaysıyla ‘’Besin Değeri’’ni yansıtır. Ve bu değer, yemlik arpanın fiyatını belirleyen en önemli kriterdir. Yemlik arpa, besin olarak  protein kaynağı olmadığı için, ‘’Protein’’  kendi başına, yemlik arpada fiyatı etkileyen bir kalite kriteri değildir. Dolaysıyla, hiçbiruluslararası yemlik arpa standartı, ‘’Protein’’ miktarını arpa kalite kriteri olarak belirtmez.

Yemlik arpada asgari ‘’Protein’’ miktarı ile ilgili diğer temel yanlış ise şudur:  ‘’Test Ağırlık’’ (kg/hl) değeri yüksek olan yemlik arpanın dane içinde bulunan özü, yani nişasta miktarı, başka bir deyişle, ‘’Sindirilebilir Besin Değeri’’ yüksek olduğundan, yüksek ‘’Test Ağırlık’’ değeri olan arpanın ‘’Protein’’ miktarı orantısal olarak daha düşüktür.

‘’Test Ağırlık’’ değeri düşük olan yemlik arpada ise, kaba ‘’Protein’’ oranı daha yüksek olur.  Ancak, yemlik arpada  ’’Sindirilebilir Besin Değeri’’kaliteyi ve dolaysıyla fiyatı belirleyen esas etken olduğu için, yüksek ‘’Protein’’ oranı, düşük değerli yemlik arpayı ifade eder.

TÜK’ün, hiçbir uluslararası yemlik arpa standartında kalite belirleyici bir kriter olarak  belirtilmeyen‘’Protein’’ miktarını, İhale Şartnamesinde ‘ASGARİ’ bir değer (%10,5 - %11)olarak  neden  belirtildiği TÜK yönetimince açıklanmalıdır. Yarın kamu oyu ya da basın yayın kuruluşları, gazeteciler  ; TÜK’ün satın almayı planladığı arpanın çok düşük olan besin değerini, yani çok düşük olan kalitesini, yüksek ‘’Protein’’ değeri göstererek kamufle etmeye mi çalışmıştır sorusunu sormayacaklar mıdır?  Gıda, Tarım ve Enerji Bakanlığı ve TÜK Yönetim Kurulu bilmiyorsa, biz burdan açıklayalım da öğrensinler: Hayvanların protein ihtiyacı yonca veya soya fasülyesi gibi baklagil bazlı bitki yemleri ile karşılanır; arpa ile değil !

Arpa İhale dosyasının İstenen Belgeler ve Yükümlülükler bölümünde,  ‘’Kalite Sertifikası (Certificate of WeightQualityandCondition) Arpanın protein değeri muhakkak belirtilecektir.’’demektedir. Çok ciddi bir şart olarak gözüken bu madde, aslında ihalenin ne kadar gayri ciddi bir şekilde düzenlendiğini ve ihalenin adrese teslim olduğunun en açık kanıtıdır. Şöyle ki; takriben 32 milyon dolarlık yemlik arpa alacak olan bir Kurum, satın alacağı malın Kalite Sertifikasının hangi uluslararası kontrol kuruluşu tarafından sağlanacağını İhalenin en önemli şartı olarak belirtmez mi? Bunu dahi düşünmeyen, düşünemeyen veya  düşünmek istemeyen bir TÜK Yönetim Kurulu ile karşı karşıyayız.

Satın alınacak arpanın ‘’Kalite Sertifikası’’nı hangi uluslararası kuruluşun düzenleyeceğinin TÜK tarafından belirlenmesi, şarttır fakat yeterli değildir. ‘’Kalite Sertifikası’’nı düzenleyecek uluslararası denetim firmasının, ‘’Kalite Denetimi’’ni hangi uluslararası veya hangi ülkenin yemlik arpa standartlarına göre yapacağının da TÜK Yönetim Kurulu tarafından belirlenmesi gerekir(di).

Tüm bu gerçekler ışığında, doğru ısıda depolanmamış ve gerektiği şekilde havalandırılmamış, nem oranı yüksek, elde kalmış ve küflenme belirtileri göstermiş, İhale Şartnamesinde belirtildiğinin aksine, 2014 ürünü değil geçmiş yılların üretimi olan, elde kalmış ucuz ve değersiz bir arpanın yüksek fiyattan alımı  neticesini doğuracak olan bu ihale derhal durdurulmalı ve iptal edilmelidir. 32,520,000 dolar tutarında bir ihale   4 iş günü süre verilerek, kamu menfaati ve Hayvan Yetiştiricilerinin çıkarları gözetilmeden  aceleyle bitirilmeye çalışılmıştır.

Toprak Ürünleri Kurumu tarafından 26 Haziran tarihinde çıkılan  ve  4 iş günü bir süre verilerek  3 Temmuz  tarihinde kapatılan   32 milyon dolarlık   arpa  ihalesi   ve bu ihale ile ilgili tüm kararlar derhal  iptal edilmeli  Sayıştay bu ihale ile ilgili tüm  işlem ve kararları derhal  soruşturmaya başlamalı kusurlu olanlar varsa halka açıklanmalıdır.