Afrika'daki maymun çiçeği (mpox) vakalarındaki artış, 2023'te virüsün yeni bir mutasyonunun ortaya çıktığı Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde yoğunlaştı. Diğer bir yandan Avrupa'daki ülkelerden bazıları da başka virüslerle mücadele ediyor.

Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine (Africa CDC) göre, bu yılın başından beri 15 Afrika ülkesinde 26.500'den fazla mpox vakası ve 724 ölüm rapor edildi ve aşı eksikliği halk sağlığı müdahalesini engelledi.

Düşük gelirli ülkelerde aşıları erişilebilir kılmak için bir kamu-özel sektör ortaklığı olan Gavi, sağlık krizleri sırasında güçlü aşı programları olmayan ülkelere hızlı bir şekilde aşı sağlamak için bu yılın başlarında oluşturulan 500 milyon dolarlık (468 milyon euro) acil durum fonu olan İlk Müdahale Fonu aracılığıyla dozları ödeyeceğini açıkladı.

Mpox aşısı alımı Gavi'nin bu fona yaptığı ilk yatırım oldu.

Aşı İttifakı Gavi, 2000 yılında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), UNICEF ve Bill ve Melinda Gates Vakfı (BMGF) tarafından kuruldu.

Gavi CEO'su Dr. Sania Nishtar, "İlk Müdahale Fonu, Gavi bağışçıları ve ortaklarıyla iş birliği içinde, özellikle mpox gibi acil durumlar için hızlı bir erken finansman sağlamak üzere tasarlandı," dedi.

Aşılar, Danimarkalı üretici Bavarian Nordic'ten geliyor ve bu yıl içinde teslim edilecek.

Duyuru, DSÖ'nün aşıyı onaylamasından günler sonra geldi ve bağışçıların malzemeleri satın almasını mümkün kıldı. Aşılar, yüksek riskli nüfuslara öncelik veren WHO kriterlerine göre en çok etkilenen ülkelere tahsis edilecek.

"Bu aşıları mümkün olduğunca hızlı ve etkili bir hale getirmek için virüsten etkilenen hükümetler ve ortaklarımızla birlikte çalışmaya kararlıyız," diyen Nishtar, grubun yeterli finansmanı sağlaması halinde küresel bir aşı stoğu oluşturmak istediğini de sözlerine ekledi.

Gavi'nin satın almasıyla birlikte Afrika'nın mpox müdahalesi için taahhüt edilen toplam aşı sayısı 4.1 milyonu aştı. DSÖ'ye göre Avrupa ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Bavarian Nordic 620.000 doz aşı sözü verirken Japonya da başka bir aşı üreticisinden 3 milyon aşı sözü aldı.

Afrika CDC, DSÖ'nün Ağustos ayında halk sağlığı açısından acil durum ilan ettiği mpox salgını ile mücadele etmek için 10 milyon aşıya ihtiyaç duyacağını tahmin ediyor.

Mpox, enfekte bir kişiyle yakın temas yoluyla yayılır ve ateş, baş ağrısı, ağrı, yorgunluk, şişmiş lenf düğümleri ve iki ila dört hafta süren cilt lezyonlarına neden olabilir.