ANKARA - SEVAL OCAK ADIYAMAN  TÜVTÜRK verilerine göre,  bu yılın ilk 6 ayında muayeneye giren araçların yüzde 32,8’i ilk muayenesinden “ağır kusurlu” ve “emniyetsiz” sayılarak geçemezken, yüzde 64,9’u “hafif kusurlu”, yüzde 2,2’si ise “kusursuz” bulunarak muayeneyi geçti. AA muhabirinin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın denetiminde hizmet veren TÜVTÜRK verilerinden derlediği bilgiye göre, kuruluş, bu yılın ilk 6 ayında 3,4 milyon araca muayene, 1,1 milyon araca da egzoz gazı emisyon ölçüm hizmeti verdi. Ücretsiz muayene tekrarları ve tespitle birlikte toplam muayene sayısı 5,8 milyona yükseldi. 2009 yılında araçların yüzde 42'si ilk muayenesinden “emniyetsiz” ve “ağır kusurlu” bulunarak geçemezken, bu oran, 2011’de yüzde 36,6, 2012’de ise yüzde 34,8'e düşmüştü. Bu yılın ilk yarısında araçların yüzde 32,8’i ilk muayenelerinden “emniyetsiz” ve “ağır kusurlu” sayılarak geçemedi. Böylece ilk muayeneden geçemeyen araç oranı, son 3 yılda önemli ölçüde azaldı. 1 milyondan fazla araç durumunu iyileştirdi Araçlar önceki senelerde olduğu gibi bu yıl da en çok fren sistemleri nedeniyle muayeneden geçemedi. 2012 yılı aynı dönemiyle karşılaştırıldığında muayene sayılarında yüzde 10'luk bir artış olmasına rağmen muayeneye gelmeyen araç oranında önemli bir değişiklik olmadı. İlk muayenede geçemeyen 1 milyondan çok araç kusurlarını giderdi ve muayeneden geçti. İlk 6 ayda araçların yüzde 32,8’i ilk muayenelerinden “emniyetsiz” ve “ağır kusurlu” olmaları nedeniyle geçemezken, yüzde 64,9’u “hafif kusurlu”, yüzde 2,2’si ise “kusursuz” olarak muayeneden geçebildi. Araçların muayeneyi geçememe nedenlerinin başında fren sistemine bağlı kusurlar yer aldı. Her 5 araçtan birinde fren kusuru tespit edildi. Diğer muayeneden geçememe nedenleri, sırasıyla aydınlatma ve hareketli aksamlardaki sorunlar olarak belirlenirken, muayeneden geçemeyen araçların yüzde 98’i ikinci haklarında kusurlarını gidererek muayeneden geçebildi. Dolayısıyla trafikte ağır kusurları nedeniyle tehlike yaratan, aslında trafikte olmaması gereken 1 milyondan fazla aracın muayene sonrasında durumlarını iyileştirdikleri görüldü. En çok motosikletler kaçtı Öte yandan muayeneye gelmeme oranları bu yılın ilk 6 ayında yüksek seyretti. Yasal olarak zorunlu olmalarına rağmen binek araçların yüzde 20’si süresi içinde muayeneye gelmedi. Ağır vasıtalarda bu oran yüzde 34 oldu. TÜVTÜRK'ün geçen yıl İstanbul’da iki, bu yıl Antalya’da bir motosiklet muayene istasyonu açmasına rağmen muayeneye gelme oranının en düşük olduğu araçlar motosikletler oldu. Motosikletleri traktörler izledi. Buna göre, muayene kaçağı oranı, motosikletlerde yüzde 82, traktörlerde ise yüzde 78 olarak gerçekleşti. Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından mayısta “muayenesiz araçlara” gönderilen mektuplar sayesinde traktörlerin muayeneye gelme oranı arttı. Bu arada egzoz gazı ölçümlerinin yüzde 80’i diğer yetkili kuruluşlarca yapılırken, TÜVTÜRK 1,1 milyon araca egzoz gazı ölçüm hizmeti verdi. Telefonla hatırlatma Muayeneye zamanında gelen araç oranı, 2011’de yüzde 40, 2012’de yüzde 43 iken, 2013 yılının ilk yarısında yüzde 48’e çıktı. Bu gelişmeye karşın araçların hala yüzde 52’lik kısmı muayenelerine gecikmeli geliyor. Örneğin muayenesi 6 ay kadar geciken binek araç yaklaşık 50 lira, ağır vasıta ise yaklaşık 65 lira fazladan gecikme bedeli ödüyor. TÜVTÜRK, bu duruma engel olmak için her ayın son haftası, bir sonraki ay muayeneye gelmesi gereken araçları arayarak muayene hatırlatması yapıyor. TÜVTÜRK randevulu muayene hizmetini internet sitesi üzerinden ücretsiz sunuyor. Şu anda 81 ilde randevuyla araç muayene hizmeti alınabiliyor. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde araç muayenelerinin yüzde 85’i randevuyla yapılıyor. Günlük ortalama 18 bin randevu alınıyor ve vatandaşların yaklaşık yüzde 90’ı randevu saatine riayet ediyor. Randevuların yüzde 68’i TÜVTÜRK’ün internet sitesinden, yüzde 24’ü çağrı merkezinden, yüzde 8’i de istasyonlarda bulunan kiosklar üzerinden alınıyor.   Türkiye’de hususi veya resmi binek otomobillerin ilk 3 yaş sonrasında 2 yılda bir, ticari araçların ise ilk yaş sonrası her yıl periyodik araç muayenesine gelmesi gerekiyor. Motosikletler ilk üç yaş sonrasında her iki yılda bir, traktörler ise ilk üç yaş sonrasında her üç yılda bir muayene ediliyor.