Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) antibiyotiklere karşı direnç gösteren ve "süper bakteri" olarak adlandırılan bakterilerin insan sağlığı açısından oluşturduğu tehdit ve bu konuda alınabilecek önlemlere dair bir rapor yayımladı. Avrupa, Kuzey Amerika ve Avustralya'da 2050'ye kadar 2,4 milyon insanın antibiyotiklere dirençli bakteriler yüzünden ölebileceği uyarısı yapılan raporda, OECD veya Avrupa Birliği (AB) üyesi olan 33 ülke analiz edildi. Söz konusu ülkeler arasında Türkiye yer almadı, ancak raporda Türkiye'ye dair de veriler de yer aldı.

Dirençli bakterilerin insan sağlığına olumsuz etkisinin kişi başına yıllık 2 dolarlık maliyetle sonlandırılabileceğini belirten OECD, hastanelerde hijyen sağlanması ve reçetesiz antibiyotik kullanımının engellenmesi gibi adımlar atılmazsa "korkunç sonuçlar" ile karşılaşılacağı uyarısı yaptı.

OECD; ülkeler eğer gerekli önlemleri almazlarsa, analizde yer verilen 33 ülkeye yıllık ortalama 3,5 milyar dolarlık tedavi masrafı çıkacağını ifade etti. Ancak atılabilecek adımlarla 2050'ye kadar 1,6 milyon insanın hayatının kurtarılabileceğini belirten OECD, söz konusu politikalara kısa vadede yapılacak yatırımlarla uzun vadede yılda 4,8 milyar dolarlık harcamadan tasarruf edilebileceğini bildirdi.

Türkiye'deki direnç oranı yüksek

İnsanlar, ilaçlar ya da enfeksiyona karşı kimyasallar kullanılan tarımsal ve hayvansal ürünler aracılığıyla daha fazla antibiyotik tükettikçe, bakteri türleri de kendilerini ortadan kaldırmaya yönelik ilaçların etkilerine karşı direnç geliştiriyor.

OECD raporunda, düşük ve orta gelirli ülkelerde direncin hâlihazırda yüksek olduğu ve diğer ülkelere kıyasla daha da hızlı bir şekilde artmasının öngörüldüğü belirtildi.

Bu ülkelerden Brezilya, Endonezya ve Rusya'daki bakteri kaynaklı enfeksiyonların şu an yüzde 40 ila 60'nın en az bir antibiyotiğe karşı dirençli olduğu ifade edildi. Bu oranın OECD genelinde yüzde 17 olduğu aktarılan raporda, Türkiye'deki oranın da ortalamanın bir hayli üzerinde olduğu belirtildi.

Raporda, Türkiye, Güney Kore ve Yunanistan'daki ortalama direnç oranlarının yüzde 35 civarında olduğu bildirildi. Bu ortalamanın, araştırmada en düşük oranların kaydedildiği İzlanda, Hollanda ve Norveç'teki yüzde 5'lik oranın yedi katı olduğuna dikkat çekildi.

En güçlü antibiyotiklere karşı dahi direnç gösteren ve "süper virüs" olarak adlandırılan bakterilerin, Avrupa'da her yıl yaklaşık 33 bin insanın ölümüne neden olduğu açıklandı.

Avrupa'da her yıl 33 bin ölüme neden oluyor

Antibiyotiklere karşı dirençli bakterilerin yarattığı tehditle ilgili hafta başında da Avrupa Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrol Merkezi (ECDC) tarafından yapılan bir araştırmanın sonuçları yayımlandı. Araştırma, söz konusu bakterilerin Avrupa'da her yıl yaklaşık 33 bin insanın ölümüne neden olduğunu ortaya koydu.

2015 yılından verilerin kullanıldığı araştırma kapsamında antibiyotiğe karşı dirençli bakterilerin Avrupa Birliği ve Avrupa Ekonomik Alanı ülkelerinde neden olduğu beş tip enfeksiyon incelendi.

Araştırmanın sonuçlarının yayımlandığı Lancet Bulaşıcı Hastalıklar dergisindeki analizde, söz konusu patojenlerin, insan sağlığına HIV/AIDS, grip ve tüberkülozun oluşturduğu tehdidin toplamı kadar zarar verdiği uyarısında bulunuldu. "Antibiyotiğe dirençli bakterilerden kaynaklı enfeksiyonlar, modern sağlık sistemini tehdit ediyor" ifadesini kullanan araştırmacılar, 2007 yılında 25 bin civarında kaydedilen ölümlerin 33 bine çıkmış olmasına dikkat çekti.

Özellikle bebek ve yaşlılar risk altında

En riskli grupların, bir yaşın altındaki bebeklerle 65 yaşın üzerindekiler olduğu uyarısı yapılan araştırmada, enfeksiyonların dörtte üçünün hastane ve sağlık kliniklerinde kapıldığı belirtildi.

Araştırmacılar, söz konusu bakterilerden kaynaklı enfeksiyona yakalanma oranının Avrupa'daki ülkeler arasında büyük farklılıklar gösterdiği sonucuna ulaştı. En çok etkilenen ülkeler Yunanistan ve İtalya olarak açıklanırken, enfeksiyon oranlarının kuzey Avrupa ülkelerinde daha düşük olduğu belirtildi. Örneğin Almanya'da görülen vaka sayısının 55 binin altında olduğu, antibiyotiğe dirençli bakterilerin neden olduğu enfeksiyonlar sebebiyle de yaklaşık 2 bin 400 ölüm gerçekleştiği ifade edildi.

"Endişe verici"

Sağlık uzmanları, başka bir tedavi seçeneğinin mümkün olmadığı durumlarda son çare olarak başvurulan en güçlü antibiyotiklere karşı bile direnebilen ve "süper virüsler" diye adlandırılan bakterilerin ortaya çıkmasından doğan tehlikeye uzun yıllardır dikkat çekiyordu.

Mevcut durumu "endişe verici" olarak tanımlayan Avrupa Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrol Merkezi, söz konusu antibiyotiklerin dahi artık etkili olmamasının, birçok vakada enfeksiyonların tedavi edilmesini imkânsız kıldığını belirtti.

Avrupa Komisyonu'ndan açıklama

Araştırmada, söz konusu bakterilerle mücadele için hem AB genelinde hem de küresel seviyede koordinasyon sağlanmasının yanı sıra "her ülkenin ihtiyaçlarına göre ayrı ayrı belirlenecek önleme ve kontrol stratejilerinin" gerekliliği vurgulandı.

Araştırmanın açıklanmasının ardından bir açıklama yapan Avrupa Komisyonu sözcülüğü, söz konusu bakterilere karşı önlemler almaya devam ettiklerini ve konunun uzmanlarca son olarak 27 Ekim'de ele alındığını bildirdi.