ALBAYRAK’IN ARDINDAN: AKP’DE HAVA DEĞİŞİMİ, EKONOMİDE NORMALLEŞME ADIMLARI

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın sağladığı alanla önemli bir siyasi figür haline gelen Berat Albayrak’ın ani istifası AKP’de geri planda kalanlar ve ayrılmayı değerlendirenler başta olmak üzere bir hava değişimi getirirken; siyaseti de kapsamaya başlayan ekonomi kurgusu yeni normalleşme adımlarına doğru da evriliyor.

Bu değişimin ‘iş dünyası ve piyasalar’la eşgüdüm kısmı, diğer bir ifadeyle ekonomi alanındaki ilk yansıması zaten gözlendi. Devamında kurumlarda yeni atamalar da bekleniyor ancak yetkililerin dikkat çektiği nokta, değişimin geniş kapsamlı olması.

TL’de yüzde 10 değer kazancı, bankacılık hisselerinde yüzde 20 üzeri yükseliş ve hepsinden önemlisi ülke risk priminin göstergesi CDS’de 550 baz puandan 400’ün altına düşüş bir haftadan kısa sürede gerçekleşti. Yeni ekonomi yönetimi iş dünyası, bankacılık, finans, STK’lardan birçok üst düzey yöneticinin görüşlerini dinledi.

Beklentiler

Ekonomi alanında önümüzdeki günlerde ‘serbest piyasa ekonomisi temelini baz alacak yeni bir sistem dizaynı, regülasyonlar, normalleşmeye dair yeni adımlar, Hazine ve Merkez Bankası’nın senkronize bazı adımları’ ön plana çıkabilir.

Reuters’ta bu hafta yayınlanan bir analizde de dikkat çekildiği üzere, siyasette de önemli değişimler yaşanıyor. Uzun süredir parti içinde Berat Albayrak nedeniyle oluşan huzursuzluk, istifanın ardından yerini tazelenme ve yenilenme umutlarına bırakmış durumda.

DEVA ve Gelecek Partisi’ne geçmesi beklenen ya da Albayrak nedeniyle arka planda kalan partililere de Erdoğan tarafından eski saygınlıklarının kazandırılmasıyla AKP’den kopuşların da frenlenmesi bekleniyor.

Değişimin bir diğer dikkat çeken tarafı ise bugüne kadar Türkiye’de hatta dünyada pek örneği görülmeyen şekilde, MB’nin bilgi birikiminin, siyasette de söz hakkı olan biri olan Naci Ağbal tarafından kullanılacak olması. MB’deki ekonomiye ilişkin ‘bilgi birikimi, kurumsal kabiliyet ve yetkinlikler’in dış kurumlarla senkronizasyonu ve buradan önemli bir avantaj sağlanmaya çalışılması değerli bir değişim olacak.

AKP’li yetkili: Bütünlüklü değişim

Reuters’a bilgi veren bir ekonomi yetkilisi, “Yeni ekonomi yönetimiyle birlikte politika seti değişiyor, yaklaşım değişiyor. Ekonomiye paralel olarak parti yönetimindeki değişiklikler de bir bütünlük oluşturuyor” dedi.

Jeopolitik risklerin azaldığına, ABD seçimlerinin ardından Joe Biden’e gönderilen tebrik mesajına ve Azerbaycan’daki başarıya dikkat çeken bir ekonomi de yetkilisi, “Şimdi iç ve dış politikalardaki olumlu gelişmelere paralel olarak ekonomi politikalarında da bunların izleri görülecek. Ekonomi politikalarında güçlü bir değişiklik olmazsa olmaz. Jeopolitik ve politik gelişmeler ekonomiyi destekleyecek. Yeni dönemde ekonomi tarafında koordineli adımlar atılacak” dedi ve şöyle devam etti: “Ağbal’ın bakanlık, siyaset ve bürokrasideki tecrübesini MB’de göreceğiz. Çünkü tüm STK’lar, muhalefet, bakanlar ve Cumhurbaşkanı ile doğrudan iletişim kurabiliyor ve bunları yakın zamanda görmeye devam edeceğiz. Bu, aynı zamanda hükümet ile MB ilişkilerinde olağanüstü avantaj sağladı. Merkez önümüzdeki dönemde uygulamalarıyla daha aktif hale gelecek. Ağbal banka içerisindeki kurumsal kabiliyet ve yetkinliklerin dış kurumlarla senkronizasyonunu sağlamaya çalışacak. Bu önemli bir avantaj olacak.”

Yeni adımlar

Albayrak, görevinden istifa etmeden önceki son açıklamasında döviz kurunda beklentinin çok üstünde bir dalgalanma yaşanmadığını, dolara müdahalenin de henüz düşünülmediğini söylemişti. Albayrak dövizi faiz üzerinden baskılamanın mümkün olduğunu, ancak faizi yükseltmenin tercih edilmediğini belirtmişti.

Ancak bu açıklamaların aksine, dolardaki yükseliş nedeniyle ekonomide, piyasalarda, sokakta hatta anketlerde oy oranlarında hissedilen ise daha farklı idi.

Albayrak’ın istifası öncesi rekabetçi TL söylemiyle birlikte uygulanan politikalar yabancı yatırımcıların portföylerinde sert azalışların yanında kamunun 2019’dan beri 130 milyar dolara yaklaşan döviz arzıyla sonuçlanmıştı. Bu yıl yerliler 30 milyar dolar tutarında döviz ve altın alırken, yabancılar ise hisse senetlerinde 6 milyar dolara yakın satış yaptı.

Yabancı yatırımcılar yüzde 20-25 seviyesindeki TL cinsi tahvil yatırımlarını yüzde 3’lü seviyelere kadar indirdi. Son günlerde ise değişim beklentisiyle Erdoğan’ın verdiği bilgiye göre 3 milyar dolara yakın giriş oldu.

Erdoğan’ın destekleyeceğini söylediği yeni ekonomi yönetiminin açıklamalarında ise yabancı yatırımcıya yönelik değişiklik net şekilde ifade edildi.

Reuters’a bilgi veren aynı ekonomi yetkilisi şunları kaydetti: “Ekonomide normalleşmeye dair yeni adımlar göreceğiz. Süratle ekonomide hızlı adımlar atılması lazım. Senkronize bazı adımlar atılacak. Hazine Bakanlığı ve MB beraber adımlar organize ediyor. Yeni dönemde maliyet tarafına da bakılarak kamu maliyesinde para politikası setine destek verecek adımlar atılacak. Önümüzdeki günlerde ekipler uzun süreden sonra tam uyumlu çalışacak. Ağbal’ın borçlanma, vergi politikasına da tesir edebilecek bir geçmiş bilgi birikimi var. Merkez Bankası’nın aktif güçlü bir iletişim ağı var. Kamu ve sivil otoritelerle iletişim var. Bu dinamizm ile birçok başka cephede adım atılacak. Fiyat istikrarı için enflasyonun orta vadede hedeflerine ulaşması önemli. Şu günler bir gösterge. Fiyat istikrarı, para politikasında ihtiyatlı duruş… Bu alanlarda her zaman için ihtiyat birinci öncelik olarak kabul edilecek, enflasyonun kontrol altına alındığı görülecek. Kendi araçları dışında fiyat istikrarına etkisi olan tüm kurum, veriler, setler ve politikalarla uyumlu olacak. Regülasyonlarla çalışma yapılacak. Yeni bir sistem dizayn edilecek. Kurallı serbest piyasa ekonomisi temel baz olacak.”

AKP’ye yansıması: ‘Hava değişti’

Reuters’ın bu hafta yayınladığı analizde AKP’de bazı partililere göre, Albayrak’ın istifası diğer etkileri haricinde partide birleştirici yönde ‘bir rüzgar’ ortaya çıkarmıştı. Bu aynı zamanda yeni partiler karşısında Erdoğan’a yeni bir hamle fırsatı da olarak görülüyor.

Bir yetkili şunları söyledi: “Son birkaç yılda kabul etmek gerekirse partide ve milletvekillerinde bazı isimler, eskiden daha güçlü görev almış olanlar, kendilerini biraz küskün, biraz kenara itilmiş hissediyordu. Kopuşlar bile olabilirdi. Ağbal, (Efkan) Ala, Cevdet Yılmaz gibi ağırlığı olan kişiler yeniden daha aktif görevlere getirildi. Yenileri de olacak… Son günlerde partide hava değişti. Herkes daha açık bir iletişime geçti. Gitmenin, ayrılmanın değil birlikte bir çalışmanın daha öne çıktığı bir döneme girildi.”

Partililerin uygulanan ekonomi politikalarına ilişkin eleştirileri nedeniyle DEVA ve Gelecek partilerine doğru bir yönelim endişesi de yine bazı partililere göre Albayrak’ın istifasıyla birlikte son bulacak.