12 HAZİRAN 1958 TARİHİNDE GÖNYELİ’DE GERÇEKLEŞEN KÖRDEMENLİ KIBRISLI RUMLARIN KATLİAMI ANILDI
12 Haziran 1958 tarihinde Gönyeli’de gerçekleşen Kördemenli Kıbrıslı Rumların katliamı
13 Haziran 2021 Pazar 11:53
Sol Hareket, 12 Haziran 1958 tarihinde Gönyeli’de gerçekleşen Kördemenli Kıbrıslı Rumarın katliamı ile yüzleşme ve anma eylemi düzenledi.
Kördemenli Kıbrıslı Rumların kamyonlardan indirildikleri yerde toplanılarak, katliamın gerçekleştiği noktaya yürüyüş ile başlayan eylem, kurbanların anılması, çiçeklerin konması, konuşmalar ve Kıbrıslı Rum toplumu ile kurbanların yakınlarından özür dilenmesi ile devam etti.
Sol Hareket Örgüt Meclisi üyesi Hüseyin Demirel tarafından yapılan konuşma şu şekilde;
“Sanırım herkesin malumudur, ancak yine de 12 Haziran 1958 günü olup biteni bir hatırlayalım. 12 Haziran öncesinde tüm Ada genelinde, ama özellikle de Rum ve Türkler’in birlikte yaşadığı Şillura’da etnik kökene dayalı bir gerginlik yaşanır. Köyün kadın, çocuk ve yaşlıları en yakın Türk köyü olan Gönyeli’ye sığınır.
Gerginlik iyice tırmandığı 12 Haziran günü bir grup Kördömen’li Rum, olası bir çatışmada destek olmak üzere Şillura cıvarında pusu kurarlar. Bu bilgiyi alan İngiliz güvenlik güçleri, pusu halindeki Kördömen’li 35 Rum’u tutuklar. Sorguları için Lefkoşa’ya götürülür. Daha sonra, İngilizlerin başka sömürgelerinde de uyguladığı bir yöntem olan “bussing” cezasına karar verilir ve Gönyeli’nin hemen dışında, şu anda bulunduğumuz yerde, kamyonlardan indirilip, köylerine yaya olarak gitmeleri emredilir.
Kördemen’li 35 Rum’un burada indirildiğini gören / haber alan Gönyeli’liler, yaya veya buldukları araçlarla (bisiklet, motosiklet) ve ellerine geçirdikleri tabanca, darp edici, kesici aletlerle Kördömen’li Rumlar’a saldırırlar. Panik halinde değişik yönlere kaçışan Rumlar’dan, resmi kayıtlara göre 8’i (kimi kaynaklara göre 9’u) öldürülür, 5’i ağır pek çoğu da yaralı olarak kurtulur.
Bu arada, buradan yaklaşık 1 kilometre mesafede bir buğday tarlasında yangın çıkar (yangının kimin tarafından çıkarıldığı hala bir muammadır). Dumanları gören İngiliz askerleri gerisin geriye olay yerine gelir ve olaylara müdahele eder.
O günden itibaren bir süre Gönyeli’de ‘örf-i idare’ (sokağa çıkma yasağı) ve bir çeşit lokal sıkıyönetim uygulanır. Köyün erkekleri o zamanki Gönyeli ilkokulunda (şimdiki Barış Kuvvetleri Alayına ait bina) toplanır ve katliamdan kurtulan Kördömen’li Rumlar, failleri teşhis etmeleri için getirilir. Teşhis edilen 8 (kimi kaynaklara göre 11) Gönyeli’li sorgu için Lefkoşa’da karakola götürülür. Yapılan sorgu ve yargı süreci sonunda da idam cezasına çarptırılırlar. Ancak, aynı yılın Eylül ayı içerisinde beraat ederler.
O kara günleri mümkün olduğunca yoruma girmeden aktarmaya çalıştım. Bilgilerimi, okuduklarım ve o günlerin tanıklarından derlediklerimle desteklemeye çalıştım. Ancak bu konuyu ‘Kıbrıs’lı Türk resmi tarihi’ yok saydığından, ve uzun bir süre tabu muamelesi gördüğünden, hakikatler maalesef muhtelif.
Örneğin ekinlerin kim tarafından yakıldığını bırakın, ekinler için bile, bazı kaynaklar ‘arpa’ bazı kaynaklar ‘buğday’ diyor. (Bu konuda birinci elden aldığım bilgi, buğday tarlası olduğudur.)
Daha trajik olanı, öldürülen Kördömenli’lerin sayısıdır; uzun yıllar ‘resmi rakam’ 8 olarak belirtilmiş, sonraları ise 9 denmiştir. (Benim dönemin tanıklarından aldığım daha da ürpertici bilgi, aktarıyorum, öldürülenlerin sayısı için, ‘Ne sekizi, belki kurtulan sekiz kişidir’.)
Katliamda İngilizlerin rolü yine bir başka tartışma konusudur; örneğin, bussing cezasını neden bir Türk köyünün hemen yanıbaşında uygulamaya koymuştur? En azından güvenli bir mesafe gidinceye kadar eşlik edemez miydiler?
Kısacası; tarihimizle yüzleşmeye öncelikle gerçeği ortaya çıkararak başlamamız gerektiği bu münferit olayda bile barizdir. Kalıcı bir barış sağlamanın yolu; hakikati ortaya çıkarmak, hatırlamak (unutmamak), tarihle – ne kadar acı da olsa – yüzleşmek, acılarımıza karşılıklı saygı göstermek, gerektiğinde özür dilemek, ve geçmişte yapılanların sorumluluğunu üstlenerek geleceği kurmaktan geçer.
Son olarak 12 Haziran katliamında babasını ve amcasını kaybeden ve iki yaşında öksüz kalan Andreas Stavros’un dediklerini, Niyazi Kızılyüreğin, ‘Bir Hınç ve Şiddet Tarihi’ kitabından aktarmak isterim:
‘Babam Hristodulos Stavru ile amcam Petros Stavru Gönyeli’de öldürüldüklerinde ben iki yaşındaydım. Annem 28 yaşındaydı ve 5 çocukla dul kalmıştı...Babamız öldürüldü ve annemiz tek başına beş çocuğu büyütmek zorunda kaldı. Bu çok zor bir durumdur. Tecrübemiz bize şunu göstermiştir ki, bu türden olaylar bir daha asla yaşanmamalıdır. Etnik nefretin bedelini suçsuz insanlar ödüyor. Nefretle bir yere varamayız. Ölülere yapılacak en iyi tören, barış ortamı yaratmaktır.’
Katıldığınız, ve bizi kalıcı bir barışa götüreceğine inandığımız bu yüzleşme sürecine katkı koyduğunuz için teşekkür ederiz.”
- Filistin'e destek gösterilerinin sürdüğü Güney California Üniversitesinde mezuniyet töreni iptal edildiABD'de ülke genelindeki üniversite kampüslerine yayılan "İsrail'in Gazze'ye saldırılarına tepki" eylemleri sürerken Los Angeles'taki Güney California Üniversitesinde (USC) ana mezuniyet töreni iptal edildi.26 Nisan 2024 Cuma 23:54AMERİKA
- Cumhurbaşkanı Erdoğan: Filistin'in haklı davasının yanındayızCumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Bundan bir asır önce topraklarını işgal eden emperyalist güçlere karşı bağımsızlık mücadelesi yürüten kahraman bir milletin evlatları olarak Filistin'in haklı davalarında yanlarında olduğumuzu dile getirdim" dedi.26 Nisan 2024 Cuma 22:51TÜRKİYE
- Teknoloji devi Meta’nın İsrail’e yardım ettiği iddiasıİsrail'in Gazze'de canlı hedeflerin yerini belirlemek için kullandığı yapay zeka sistemine Meta’nın sahibi olduğu WhatsApp mesajlaşma platformunun kişisel verileri paylaşarak yardımcı olduğu iddia edildi.26 Nisan 2024 Cuma 21:31TEKNOLOJİ
- Alkol, e-sigara, esrar: Gençler arasında madde kullanımı artıyor; riskler nasıl azaltılır?Dünya Sağlık Örgütü'nün son raporunda gençler arasında alkol, e-sigara ve esrar tüketiminin arttığı belirtildi. Uzmanlar, ciddi halk sağlığı tehdidi konusunda uyarıyor.26 Nisan 2024 Cuma 20:27AVRUPA
- Tiktok ABD'ye meydan okudu: SatmayacağızTikTok'un Çinli ana şirketi ByteDance, ABD'nin popüler video uygulamasını satmaya zorlayan yasayı geçirmesinin ardından işletmeyi satma niyetinde olmadığını söyledi.26 Nisan 2024 Cuma 19:23TEKNOLOJİ
- Son Dakika Haberi! Adıyaman Adliyesi'nde İSİAS ara kararı verildi!Son Dakika Haberi! Adıyaman Adliyesi'nde İSİAS ara kararı verildi!26 Nisan 2024 Cuma 18:35TÜRKİYE
- Kişiye özel ilk cilt kanseri aşısı test ediliyorCilt kanserinin en ölümcül türü olan melanomaya karşı dünyanın ilk "kişiselleştirilmiş" mRNA aşısının denemesi İngiltere'de yapılıyor.26 Nisan 2024 Cuma 18:22GENEL SAĞLIK
- LAÜ’de Neşeli Cumartesiler Başlıyor: Baharın Keyfi Kampüste YaşanacakLAÜ’de Neşeli Cumartesiler Başlıyor: Baharın Keyfi Kampüste!26 Nisan 2024 Cuma 16:50LAÜ - LEFKE AVRUPA ÜNİVERSİTESİ
- ARUCAD Kariyer Günleri Sanatçı Umay Yılmaz Kutay’ın Katılımıyla Devam EttiArkın Yaratıcı Sanatlar ve Tasarım Üniversitesi (ARUCAD) Kariyer ve Mezunlar Ofisinin organize ettiği Kariyer Günleri, sanatçı ve tasarımcı Umay Yılmaz Kutay’ın “Paralel” isimli konuşmasıyla devam etti.26 Nisan 2024 Cuma 16:42ARUCAD
- Yeni Yüksek Mahkeme Başkanı Bertan Özerdağ olduNarin Ferdi Şefik 15 Mayıs’ta yaş haddinden emekli oluyor26 Nisan 2024 Cuma 16:36KIBRIS
- Geri
- Ana Sayfa
- Normal Görünüm
- © 2014 Detay Kıbrıs
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.